Vertrouwenspersoon veilig buitengebied aan de slag bij ZLTO

'Ik kreeg vijf minuten geleden een telefoontje van een collega dat een ZLTO-lid in Zeeland zich zorgen maakt over de kosten van drugsafval voor boeren vanwege een dumping in zijn gemeente. Dat is het grootste probleem', doelt Van den Berkmortel op de toename van drugsproductie op het platteland.

Ondermijning is het containerbegrip voor alle illegale activiteiten van criminelen die daarbij gebruikmaken van legale bedrijven en diensten. Hierdoor vervagen normen en neemt het gevoel van veiligheid en leefbaarheid af. Dit effect heet ook wel ondermijning.

Groeiend probleem

Boeren en tuinders zijn regelmatig, direct of indirect, slachtoffer van drugscriminelen. Drugscriminaliteit is een groeiend maatschappelijk probleem, waarmee ook boeren en tuinders te maken hebben. Regelmatig lees of hoor je in de media dat drugscriminelen agrarisch ondernemers dwingen om hun terrein beschikbaar te stellen voor de productie en overslag van drugs.

Om erachter te komen hoe groot dit probleem is, liet ZLTO samen met het Aanjaagteam Ondermijning van het ministerie van Justitie en Veiligheid twee jaar geleden onderzoek doen onder haar leden.

Vatbaar

Specifiek is onderzocht op wat voor manier en in welke mate de georganiseerde drugscriminaliteit agrarisch ondernemers betrekt bij haar activiteiten, wat ondernemers mogelijk vatbaar maakt voor benadering door drugscriminelen en wat ondernemers helpt hiertegen weerbaar te zijn.

Belangrijkste conclusies uit het onderzoek: er is een lage bereidheid onder boeren en tuinders om verdachte situaties te melden, een toenemende leegstand van agrarische bebouwing en een capaciteitsprobleem bij de handhavingsdiensten. 'De lage meldingsbereidheid komt omdat er relatief weinig vertrouwen is in de overheidsdiensten', licht Van den Berkmortel toe.

Meerdere oorzaken

'Dat heeft meerdere oorzaken zoals het feit dat er weinig politie zichtbaar aanwezig is in het buitengebied, dat ze negatieve ervaringen hebben met bijvoorbeeld de gemeente of dat diefstal, van bijvoorbeeld gps-apparatuur, vaak niet actief wordt opgepakt, laat staan opgelost door de politie.'

Een van de aanbevelingen in het rapport was dat ZLTO als vertrouwenspersoon of -loket zou kunnen optreden. Daar kunnen inwoners van het buitengebied hun ei kwijt over verdachte situaties.

Witwaspraktijken

Van den Berkmortel heeft al verschillende meldingen binnengekregen. 'Het gaat voornamelijk om drugsgerelateerde criminaliteit, maar ook huisvesting van illegale arbeidsmigranten of witwaspraktijken. Allemaal negatieve effecten van ondermijning die de samenleving in het buitengebied aantasten.'

Afhankelijk van de melding geeft de vertrouwenspersoon advies wat te doen of speelt hij de melding, in overleg, door naar de politie. 'Maar ik ben geen doorgeefluik. De politie of Meld Misdaad Anoniem ontvangt informatie het liefst uit eerste hand', benadrukt hij.

De boer op

'Ik kan leden adviseren of ze al dan niet een melding moeten doen of aangeven wat ze daarnaast het beste kunnen doen. Ook ga ik de boer op en zal ik op afdelingsbijeenkomsten dit onderwerp bespreken.'

Van den Berkmortel zit geografisch gezien in het middelpunt van de storm. Hoewel dat probleem al langer bekend is, nemen de cijfers allesbehalve af. 'Toch is Nederland in mijn ogen nog geen narcostaat zoals soms wordt gezegd. Maar het is een zorgelijke situatie. Ik hoop dat ik een steentje kan bijdragen om het buitengebied veiliger te maken.'