Duurzame projecten in glastuinbouw dreigen te sneuvelen

Nieuws Glasgroenten Marieke Verbiesen 31 jan 2022 om 17:57uur

Koplopers in de glastuinbouw, die zijn overgeschakeld op duurzame warmte, zien zich door de hoge energieprijzen genoodzaakt weer over te stappen op stoken van aardgas in warmtekrachtkoppelingsinstallaties (WKK's). Hiermee komen duurzame projecten in gevaar en dreigen de klimaatdoelen uit beeld te raken. Er is dringend actie van de overheid nodig, vindt Glastuinbouw Nederland.

Duurzame+projecten+in+glastuinbouw+dreigen+te+sneuvelen

Alle grotere duurzame warmteprojecten met aardwarmte, biomassa en zonnewarmte worden geraakt door de hoge gasprijzen, constateert BlueTerra Energy Experts. Het adviesbureau bracht in opdracht van Glastuinbouw Nederland de situatie in kaart.

Conclusie: in de glastuinbouw gaan projecten omvallen. Dit komt door de koppeling van subsidies aan de aardgasprijs en 'kronkels' in de subsidiemethodiek. Daar moet en kan de overheid wat aan doen, en snel ook, meent Glastuinbouw Nederland. 'Ook al is een teler overgeschakeld op duurzame energie, het aardgas blijft hem nog altijd achtervolgen.'

Uit het onderzoek blijkt dat de omstandigheden op de energiemarkt zorgen voor een grote bedreiging voor bestaande duurzame energieprojecten. De primaire reden is dat alle grotere duurzame warmteprojecten afhankelijk zijn van de Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie (SDE). Deze subsidie is gekoppeld aan de gasprijs om de onrendabele top af te dekken.

Subsidie naar nul

Bij de hoge gasprijs nu dreigt de subsidie nul te worden. Bedrijven die de hogere kosten kunnen doorberekenen aan de consument doen dat. Bedrijven die daar niet in slagen kunnen failliet gaan, weet Glastuinbouw Nederland.

De brancheorganisatie stelt dat de huidige hoge energieprijzen door een aantal bekende 'weeffouten' in de subsidieregeling, een 'desastreuze' impact hebben op de projecten.

'De impact van deze fouten waren het afgelopen decennium nog acceptabel', stelt Glastuinbouw Nederland. 'Bedrijven met een duurzame installatie lopen een groter risico dan bedrijven die gewoon aardgas stoken en deze duurzame ondernemers kunnen dat risico niet afdekken.'

Combi warmte en stroom extra probleem

Voor projecten die naast warmte ook elektriciteit produceren geldt een extra moeilijkheid. Daarbij gaat het bijvoorbeeld houtgestookte WKK's en biogasinstallaties. Waar bij de warmteregelingen de SDE op 1 januari vaststaat voor het komende jaar op basis van de 'year ahead gasprijs', wordt in de regeling waar ook gedeeltelijk elektra wordt opgewekt, het subsidiebedrag achteraf vastgesteld, op basis van de dag EPEX-elektroprijs.

De bedrijven krijgen subsidievoorschotten uitbetaald. De voorschotten over 2022 worden begin 2023 teruggevorderd. Bovendien is de verwachting dat er in 2023 weinig tot geen voorschotten uitbetaald gaan worden. Dat kan tot acute liquiditeitsproblemen en zelfs faillissementen leiden, vreest de branchevereniging.

Niet doorbelasten

De hoeveelheid duurzame warmte die wordt opgewekt in de glastuinbouw staat gelijk aan ongeveer 300 miljoen kubieke meter aardgas per jaar. Dat is het gasverbruik van 240.000 huishoudens. Warmtenetten met duurzame bronnen zijn genoodzaakt geweest de prijzen fors te verhogen, omdat ze worden gekort op subsidies en omdat operationele kosten stijgen. Huishoudens zijn hiervan de dupe.

Maar glastuinbouwbedrijven kunnen de hogere prijzen niet doorbelasten, omdat de kostprijs van concurrenten met een aardgas-WKK niet is gestegen. Ondertussen verdwijnt subsidiegeld, dat reeds is gereserveerd voor de verduurzaming van Nederland, in de staatskas. Als bestaande projecten nu al financieel ten onder gaan, neemt het animo voor nieuwe projecten ook snel af, waarschuwt Glastuinbouw Nederland.

Gigantisch risico voor tuinders

Kwekerij Wijnen Square Crops uit Egchel: 'Vanuit mijn hart zeg ik dat we moeten blijven draaien, de energieprijs zal wel dalen. Maar als je er heel zakelijk naar kijkt dan moet ik mijn installatie stilleggen, want het financiële risico op doordraaien is gigantisch.'

ECW Energy uit Middenmeer denkt er serieus over na om vanaf april een of meerdere aardwarmtebronnen tijdelijk stil te leggen.

'De stijging van de gasprijs zal pas in de nacalculatie van het lopende SDE jaar zijn effect krijgen', laat Aardwarmte Vierpolders, een tuinderscollectief van acht glastuinbouwondernemers, weten. 'Hierdoor worden de ondernemers aan het eind van een voor hen al extreem duur energiejaar geconfronteerd met een forse terugbetaling van SDE-gelden.'

Ook Kwekerij WS Moerman uit Maasbree moet nu beslissen. 'Op 31 december weten we of dit de juiste keuze is geweest.'