Jaap van Wenum: 'We hebben breed draagvlak in de samenleving'

Van Wenum mist door corona de directe contacten met leden. 'Normaal maakten we in de winter een ronde door het land om leden bij te praten. Dat was best intensief, maar ook heel waardevol merken we nu we vooral digitaal ons verhaal moeten doen.'

'De neuzen in de akkerbouw staan de laatste jaren veelal dezelfde kant op'

Jaap van Wenum, scheidend voorzitter van de LTO-vakgroep Akkerbouw en Vollegrondsgroente

Zes jaar geleden volgde de akkerbouwer in Kootwijkerbroek Jaap Haanstra op als voorzitter van de LTO-vakgroep Akkerbouw. Die vakgroep ging in 2020 samen verder met de LTO-vakgroep Vollegrondsgroente. Dit najaar besloot Van Wenum zich niet beschikbaar te stellen voor een derde termijn. Hij vertelt over zijn keuze, kijkt terug op zijn voorzitterschap en ook vooruit naar de uitdagingen voor de gewassectoren.

Waarom neemt u afscheid?

'Als vakgroepvoorzitter sta je altijd aan. Mijn voorganger Jaap Haanstra zei het al: 'Misschien ben je maar drie dagen per week bezig met bestuurswerk, maar voorzitter ben je wel de hele week.' En dat klopt, een zekere onrust is er altijd. Juist deze belasting in combinatie met mijn privéleven en eigen bedrijf heeft mij doen besluiten om af te zien van een derde termijn. De komende jaren wil ik meer tijd thuis besteden en bovendien heb ik er veel lol en zin in om zelf meer boer te zijn.'

Dit besluit heeft niets te maken met gebrek aan waardering of bijvoorbeeld frustratie over beleid?

'Nee absoluut niet. Ik ben met plezier voorzitter en de contacten met de leden zijn goed. Natuurlijk worden we kritisch beoordeeld, maar dat hoort ook. Verder hebben we een prachtig team met bestuurders en medewerkers. Het bestuurswerk ben ik zeker niet zat en daarom is dit besluit ook wel even slikken.'

Wat stemt u tevreden terugkijkend op zes jaar voorzitterschap?

'Waar ik echt trots op ben, is dat in de akkerbouwsector de neuzen veelal dezelfde kant op staan. Dat geldt voor belangenbehartiging, maar ook voor contacten met ketenpartijen. Het resulteert erin dat de Brancheorganisatie Akkerbouw inmiddels staat als een huis. We pakken als sector samen het onderzoek op en lobbyen samen als dat nodig is.

'Mooie voorbeelden van solidariteit zijn de manier waarop is gereageerd op het voorstel voor het zevende Actieprogramma Nitraatrichtlijn en de strijd voor een aardappelregeling aan het begin van de coronacrisis. Die solidariteit is echt een verdienste van de hele sector.'

Luistert de politiek voldoende naar de plantaardige sectoren?

'Dat kan altijd beter. In het geval van het zevende actieprogramma hebben we zeker voor kleigronden dankzij de goede lobby nog veel kunnen bijstellen. Voor de zandgronden vallen de maatregelen ook in het definitieve plan niet mee. Bij de invulling van het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid zijn we niet blij met de lagere basisvergoeding.

'Maar er zijn ook successen, zoals het terugdraaien van de verplichte aanleg van drempels in de ruggenteelt. Het is geven en nemen. Het lukt helaas nooit op alle linies de gewenste resultaten te behalen.'

Is er voldoende draagvlak voor akkerbouw en vollegrondsgroenten in Nederland?

'Ja, dat denk ik wel. In de politiek en ook in de samenleving wordt van links tot rechts naar ons geluisterd. In de Tweede Kamer krijgen we soms zelfs steun van de Partij voor de Dieren. Uit recent onderzoek bleek dat de akkerbouw en vollegrondsgroenten van alle agrisectoren het hoogste scoren voor maatschappelijke waardering.

'Het is belangrijk te laten zien dat ook wij vooruit willen. Minder gewasbeschermingsmiddelen, vooroplopen bij de energietransitie, werken aan een betere waterkwaliteit en inzet op innovatie. Voorwaarde is wel dat het mogelijk is om aan vooruitgang te werken en dat er een goed verdienmodel tegenover staat. Het beleid moet daarop aansluiten, helaas gebeurt dat niet altijd.'

Is er een gebrek aan kennis in Den Haag over de landbouw?

'Dat zou je wel zeggen als je Tjeerd de Groot hoort praten over phytophthora in aardappelen. Juist daar ligt een schone taak voor LTO. Als belangenbehartiger moeten we zorgen dat Kamerleden en ook ambtenaren van LNV goed op de hoogte zijn van de boerenpraktijk.'

Wat zijn volgens u de belangrijkste uitdagingen voor de plantaardige sectoren?

'Gezien het perspectief in de afzet zou het moeten lukken om voor alle schakels een goed verdienmodel te realiseren. Aandachtspunten blijven de randvoorwaarden om goede gewassen te kunnen telen. Dan denk ik onder meer aan ons middelenpakket en de beschikbaarheid van mineralen.

'Wat verder speelt is de strijd om voldoende areaal voor winstgevende gewassen. Nu staat daar druk op door meer teeltvrije zones, teeltbeperkingen en stimulering van eiwitgewassen die te weinig opbrengen. Het is daarom belangrijk dat gewassectoren betrokken zijn bij regionale gebiedsprocessen.'

Hoe verloopt het samenvoegen van de vakgroepen Akkerbouw en Vollegrondsgroente bij LTO?

'Dat gaat overwegend goed, maar heeft ook nog aandacht nodig. Veel zaken waar we ons als gezamenlijke vakgroep mee bezighouden hebben betrekking op beide sectoren en daarnaast zijn er natuurlijk ook verschillen. Waar we in elk geval naar streven is om de eensgezindheid en organisatie zoals die er nu is in de akkerbouwketens, ook meer vorm te geven in de vollegrondsgroenteteelt.'

Wat geeft u verder mee aan uw opvolger?

'Nou niet zoveel, ik wil niet over mijn graf regeren. De vakgroep is mans genoeg om een voorzitter te vinden die zich met hart en ziel inzet voor deze mooie sectoren.'