Vertrekkende Meulenbroeks: 'Sector is in staat om duurzaam door te ontwikkelen'

Zijn termijn als voorzitter van LTO Melkveehouderij zit er nog niet op. Als Meulenbroeks zoals gepland halverwege komend jaar vertrekt, heeft hij de vakgroep vijf jaar aangestuurd. 'Ik wil voorkomen dat ik in een stramien van herhaling kom, zodat het bestuurswerk voorspelbaar gaat worden. Dat is dodelijk voor de creativiteit die je nodig hebt voor zo'n functie. Je wilt vernieuwend zijn en op een gegeven moment ben je dat niet meer.'

Ik verwacht steeds meer maatschappelijke aandacht voor het kalf bij de koe

Wil Meulenbroeks, voorzitter LTO Melkveehouderij

En eerlijk is eerlijk: Meulenbroeks wordt geleefd in deze functie. 'Mijn privéleven lijdt er onder. Het wordt ook tijd om weer andere dingen te doen.'

U bent vorig jaar nog herbenoemd als voorzitter.

'Vorig jaar zat de belangenbehartiging in het slop, er was veel onrust in de sector. Demonstraties, de periode waarin het Landbouw Collectief een rol speelde en verschillende partijen elkaar domweg gijzelden. Melkveehouders wisten niet waar ze aan toe waren. Dan is het niet het moment om weg te gaan.

'Als vakgroep hebben we het afgelopen jaar benut om een eigen koers te bepalen. We hebben stappen naar voren gezet, een proactieve houding aangenomen. Op basis van onze visie 'Samen naar een nieuwe wij' hebben we een jaarplan gemaakt, waardoor we inhoud en uitvoering geven aan datgene waar we voor staan. Nu de boel is vlot getrokken kan ik het komend jaar overdragen.'

Welke hobbels moet de sector nemen?

'Onze grootste uitdaging is de impact van drie thema's die elkaar raken op ons toekomstperspectief: klimaat, stikstof en water. Daar kijken we integraal naar. Het is belangrijk voor de melkveehouderij om vooral te kijken waar onze kansen en mogelijkheden liggen en daarin onze positie op te eisen. Van ontwikkelingen die er al jaren plaatsvinden, bijvoorbeeld de afname van bedrijven, moet je gebruik maken om de sector te herstructureren.

'Een ander thema is dierenwelzijn. Ik verwacht daar steeds meer maatschappelijke aandacht voor, bijvoorbeeld wat betreft het kalf bij de koe. Wensen en zorgen uit de samenleving ontkennen en de hakken in het zand zetten gaat niet de oplossing brengen. Voor de sector is het heel belangrijk dat er beleid komt waar we mee kunnen werken.

'We moeten hierbij ons gezonde boerenverstand gebruiken: een goede balans tussen emotie en ratio. Bij voorkeur maken we een plan met de volledige keten, dus ook slachterijen, vee en logistiek en kalverhouderij. Dat wordt een uitdagend en ingewikkeld traject. Maar we pakken die handschoen samen op.'

Hoe ziet de toekomst van de sector eruit?

'Diverser dan ooit. Ik voorzie twee hoofdstromen: aan de ene kant staan de kostprijsgedreven bedrijven die werken binnen de normen, efficiënt produceren met een lage footprint en verder opschalen. En daarnaast is er een categorie bedrijven die niet in omvang groeien maar inspelen op de omgeving, bijvoorbeeld via verbreding, zelfzuivelen of natuurbeheer. Ik voorzie een grote rol voor de melkveehouderij bij de inrichting en het leefbaar houden van het platteland.'

Levert dat ook een inkomen op?

'Voor de grote bedrijven is het een uitdaging om mee te kunnen doen op de wereldmarkt. Onze troeven zijn een sterke zuivelketen, technisch doen we het goed in onze zuivelfabrieken. We hebben ook goede grond en logistiek, klanten wonen dicht in de buurt. En ja, ook andere landen in de Westerse wereld hebben met omgevingsfactoren te maken. Een en ander ligt wel anders in China en Rusland.

'Voor de andere bedrijven liggen er kansen wanneer je een goede rol kunt spelen in overgangsgebieden tussen landbouw en natuur. Geen sector die dat beter kan dan de melkveehouderij. Ik vind wel dat bij gronden met beperkte gebruiksmogelijkheden een passende grondprijs hoort.

'Ik zie daar een rol voor onze organisatie in het oprichten van een terreinbeherende organisatie, specifiek ter ondersteuning van boeren die de mengvorm van agrarische productie en natuurbeheer opnemen in hun bedrijfsvoering. Daarvoor moet geld komen uit de pot van 25 miljard euro die wordt genoemd voor de herstructurering van de landbouw.

'Dat geld moet wat ons betreft vooral naar herstructurering en innovatie gaan, in plaats van sanering. Met een goede herstructurering houden we meer melkveehouders over dan wanneer we niets doen. Als sector moeten we ons belang hierin pakken.'

Hoe kijkt u terug op uw voorzitterschap?

'Ik ben content met de verduurzamingsslagen die we in de keten zetten. We laten daarmee aan de samenleving zien dat we een sector zijn die in staat is op een duurzame manier door te ontwikkelen en die oog heeft voor wat er in de omgeving gebeurt en daarop inspeelt.

'We zijn als vakgroep de onrust over het stikstofdossier te boven, maken weer plannen, hebben ons herpakt en hebben onze visie weer op het netvlies. Dat waren best ingewikkelde stappen. Het is moeilijk om je leden daarin mee te nemen. Als je ze vandaag bijpraat, heb je morgen weer een andere situatie en moet je ze weer bijpraten.'

Geen dieptepunten?

'Jawel, 2,5 jaar geleden viel Taskforce Ammoniak uit elkaar. Er ontstond zoveel onrust dat de hele belangenbehartiging op zijn grondvesten schudde en driekwart jaar heeft stilgestaan, in een periode waarin het helemaal ongelegen kwam. We hadden toen stappen moeten zetten en hebben kostbare tijd verloren.

'Gelukkig werken we nu op verschillende dossiers weer samen met andere partijen. Je werkt samen op basis van waar je het over eens bent en niet waar je het niet over eens bent. Dat werkt goed, maar we zijn wel twee jaar verder.'

Wat doet kritiek met u?

'Dat moet je van je af laten glijden. Ik heb me nooit zoveel van rare opmerkingen op Prikkebord of van bedreigingen aangetrokken. Dat zegt meer over de boodschapper dan over mijzelf. Als mensen boos op me zijn, zoek ik ze bij voorkeur op of ik bel ze. Iedereen mag boos worden. Negen van de tien keer snap ik de achtergrond van de kritiek ook wel. Door samen te praten, ga je elkaar beter begrijpen. Aan het einde van het gesprek hoef je het niet met elkaar eens te zijn. Maar dan is de angel er vaak wel uit.

'Wat me wel raakt, is dat er mensen zijn die een WOB-verzoek voor je bedrijf indienen om je bedrijf schade te berokkenen. Dan raak je niet alleen mij, maar ook mijn vrouw en mijn opvolger. Daar ben ik erg in teleurgesteld en dat had ik niet voorzien.'

Wanneer stopt u?

'Komend jaar, als mijn opvolger er is. De sollicitatieprocedure start binnenkort op. De komende tijd hoop ik, ondanks corona, nog veel leden te spreken. Dat is het mooiste van je bestuurswerk, om te horen wat er speelt en leeft. Je kunt je verhaal doen. Ik heb ledenbijeenkomsten meegemaakt die heel spannend begonnen. Maar ik heb zelden meegemaakt dat leden na afloop bozer naar huis gingen dan toen ze kwamen.

'Het is nodig om met elkaar over moeilijke dossiers te praten. Dat lost niet alles op, maar levert wel begrip en draagvlak op. Ik heb enorm veel respect voor het doorzettingsvermogen en de veerkracht van onze leden in deze moeilijke tijd, dat geeft gigantisch veel energie.'