Bert Wilschut: 'Omschakelen is complex proces met grote toegevoegde waarde'

Bert Wilschut is als productcoördinator betrokken bij de coöperatie Buijtenland van Rhoon. Hij heeft al ruim veertig jaar ervaring in de agrarische keten, onder meer bij Bakker Barendrecht en The Greenery.

Als geboren Rotterdammer woont Wilschut inmiddels in Rhoon, met uitzicht op de graanvelden in de polders. 'Een perfecte plek voor een mooie klus. Het omschakelproces is complex voor de agrariërs om te komen tot een goed verdienmodel, maar de toegevoegde waarde voor de natuur is groot', concludeert hij na de eerste twee jaar.

In het Buijtenland van Rhoon telen ondernemers op een natuurvriendelijke manier. Ze doen dit volgens het streefbeeld dat zij samen met de bewoners, natuurorganisaties en andere deskundigen opstelden en waarin akkerbouw, natuur en recreatie samengaan.

Wilschut: 'We vormen één grote proefpolder om te leren natuurinclusief te boeren. Om dat een goede kans van slagen te geven en een goed verdienmodel te ontwikkelen, zoeken we naar specifieke gewassen die passen in de korte keten.'

Achtertuin van Rotterdam

Het plangebied van het Buijtenland van Rhoon bestrijkt 600 hectare. 'We zijn de achtertuin van Rotterdam. Een ideale uitgangspositie. De komende jaren kijken we hoe de ondernemers een eerlijke boterham kunnen verdienen. Hier, maar ook elders kan er van die kennis worden geprofiteerd', stelt Wilschut.

Het is volgens de productcoördinator belangrijk om duidelijk zichtbaar te maken wat er met de gewassen uit de polder gebeurt. 'En dat moet ook een eerlijk verhaal zijn. Zo is het ons gelukt om bier te laten brouwen van graan dat in de polder is geoogst. Het zijn bijzondere gerstrassen. Het idee van een lokaal bier van granen uit de buurt spreekt gelijk tot de verbeelding. Daar zijn we mee aan de slag gegaan en dat liet gelijk zien hoe complex het is.'

Wilschut reisde het hele land door. 'De beperkte schaalgrootte is gelijk een handicap. Om het graan te kunnen gebruiken, moet het worden gemout. Dat gebeurt commercieel alleen bij grote hoeveelheden. In België is de ondergrens nog 30 ton, in Nederland moet je bijna een half schip aanleveren. Toch is het gelukt ons graan op kleinere schaal te schonen en verwerken, in een vloermouterij in Winterswijk.'

De eerste mout is geleverd aan de Vaanbrouwers, een lokale brouwerij die een Rhoon Blond en later een Rhoons Bok op de markt brachten, samen met de coöperatie. 'Intussen kwam ik ook in contact met de brouwers Okke van Beuge en Ruben Krommenhoek van Vet & Lazy in Rotterdam. Zij doen veel aan duurzaamheid en werken samen met lokale bedrijven. Mout van granen uit de naastgelegen polder sprak bij hen erg tot de verbeelding en zo raakten we serieus in gesprek.'

Speciale rassen

Vet & Lazy brouwt al grotere hoeveelheden bier, waardoor de coöperatie nu ook bij de Belgische mouterij in beeld komt. 'Onze akkerbouwers hebben vorig jaar vier speciale rassen geteeld die nu in de opslag liggen. Ondanks de matige weersomstandigheden lijkt de kwaliteit van de granen goed genoeg om straks voor het brouwen te gebruiken.'

Daarnaast wordt gekeken of de brouwerij de reststoffen kan terugleveren aan de coöperatie, bijvoorbeeld als meststof voor het land. Dat circulaire element past goed in het totaalplaatje, vindt Wilschut. 'En het draagt bij aan de wisselwerking tussen de boer en de brouwer. Dat is mooi om te zien', zegt hij.

'Ruben en Okke zaten hier met akkerbouwer Arjo Klok aan tafel om samen een faire prijs te bepalen voor het graan', vervolgt de productcoördinator. 'De opbrengsten in kilo per hectare zijn lager, maar dat wordt deels gecompenseerd door een hogere prijs voor de boer door de bijzondere teeltwijze en het speciale karakter van deze granen. Ik vind het geweldig dat ze eruit zijn gekomen. Zo is de cirkel rond.'

Boerenverhaal vertellen

Borden met een verwijzing naar de bieren worden komend voorjaar weer op de akkers geplaatst. Het is volgens Wilschut de ideale ingang om het boerenverhaal aan de burgers te vertellen. 'Er is ook al een mooie video gemaakt waarbij we het hele proces van zaaien tot brouwen in beeld brengen, eindigend met toast op het terras van theeschenkerij annex zorgboerderij De Buytenhof.'

De Buytenhof kweekt ook appels waar cider van wordt gemaakt. Naast bier en appelcider komen er meer producten uit het Buijtenland van Rhoon. Zo heeft de coöperatie ook koolzaad- en huttentutolie op de markt gebracht en wordt baktarwe geleverd aan de ambachtelijke en razend populaire bakkerij Das Brot in Rotterdam.

'Aan elk product hangt een lange zoektocht naar manieren om het rendabel te verwerken. Dat blijven we de komende tien jaar doen, om zo de boer te faciliteren en samen te zoeken naar een nieuw verdienmodel. Wij proberen die weg qua logistiek en verwerking te plaveien, zodat de agrarisch ondernemer zich kan richten op het beheer van deze fraaie polder', besluit Wilschut.