Gerberateler geeft de pijp aan Maarten

'Het was een simpel rekensommetje voor me', zegt Simon Zwarts. 'Ik gooi liever voor 80.000 euro plantmateriaal in de container dan dat ik deze winter 200.000 tot 300.000 euro aan gas betaal.' Op de laatste vrijdag van oktober sloot de gerberakweker uit het Utrechtse Mijdrecht zijn deuren met een plukdag voor belangstellenden, die voor 10 euro zo veel bloemen mochten plukken als ze wilden.

Zwarts speelde al eerder met de gedachte om zijn bedrijf te beëindigen. De opgelopen gasprijzen hebben dat moment een paar jaar naar voren gehaald. 'Het brengt veel emoties met zich mee, want ik ben vijftig jaar geleden in de kwekerij begonnen. Aan de andere kant besef ik dat we ten opzichte van anderen geluk hebben dat we dit kunnen doen.'

In 1971, toen Zwarts 16 jaar was, trad hij toe tot de vennootschap van zijn vader. Die kweekte toen nog groenten. Samen stapten ze over op anjers, maar het kostte moeite om te concurreren met de import uit Spanje en Israël. Daarom schakelde het tweetal in 1982 over op de teelt van gerbera's in de grond en een jaar later, als een van de eerste kwekerijen in Nederland, op steenwol.

Nieuwbouwplannen

Samen met zijn vrouw Nelleke, die in de maatschap kwam nadat zijn vader was gestopt, maakte Zwarts plannen voor nieuwbouw. In 1999 konden ze het bedrijf van een buurman overnemen en hebben ze een nieuwe kas en schuur gebouwd.

Sindsdien deed de kwekerij proeven met nieuwe rassen van opkweekbedrijf Florist Holland, inmiddels HilverdaFlorist, in De Kwakel. Dat bedrijf leverde al vanaf 1982 het plantmateriaal aan. Zwarts plantte jaarlijks vijfduizend nieuwe planten op, waaruit ieder jaar tien tot twaalf nieuwe rassen voortkwamen.

Exporteur Hilverda De Boer, eveneens in De Kwakel, vroeg in 2003 of Zwarts twee rassen exclusief voor hen wilde gaan telen. Nadat het echtpaar in 2006 de kans kreeg om het gerberabedrijf van een andere buurman over te nemen, konden zij dit uitbouwen tot veertien exclusieve rassen die de exporteur verkoopt onder het label 'Supreme Selections'.

Altijd innoveren

De kweker is altijd blijven innoveren. In 2003 heeft hij Son-T-belichting geïnstalleerd in zijn kassen, samen met twee warmtekrachtkoppelingen om warmte, elektriciteit en CO2 op te wekken. Van 2015 tot 2017 experimenteerde hij met een installatie die bermgras en riet kon vergassen tot syngas en voldoende capaciteit had om zowel de kwekerij als vijfhonderd woningen te verwarmen.

'Het was vele malen schoner en duurzamer dan het verbranden van aardgas, maar vanwege het Programma Aanpak Stikstof zette de Raad van State in 2018 een streep door onze vergunning', zegt Zwarts. Een nieuwe vergunning aanvragen heeft volgens hem geen zin. Dat kost 40.000 euro en bovendien moet hij gegevens aanleveren over de stikstofuitstoot bij de start van het bedrijf in 1962.

'Van 1999 tot 2010 waren de beste jaren voor mijn kwekerij', zegt de Utrechtse agrarisch ondernemer. 'Door de economische crisis in 2008 kwamen de rechtstreekse verkoop, ordergestuurde leveringen en webshops in een stroomversnelling. De rol van de veiling werd steeds kleiner. Daardoor hebben we in mijn ogen het kind met het badwater weggegooid. Voor mij ging de lol er steeds meer af.'

De helft van de gerbera's van Zwarts kwam nog voor de veilingklok, maar sinds 1 augustus van dit jaar heeft hij zijn bloemen allemaal geleverd via Hilverda De Boer. Alleen de betaling verloopt via Royal FloraHolland.

Vanwege de coronacrisis heeft Zwarts vorig jaar een vergunning van de gemeente De Ronde Venen gekregen om een derde van zijn bedrijf tijdelijk als stalling voor caravans en campers te gebruiken. Afgelopen zomer heeft hij in de rest van de kassen nog nieuw plantmateriaal gepoot, dat vier jaar mee kon, tot het moment waarop hij oorspronkelijk zijn bedrijf wilde beëindigen.

Om in te kunnen spelen op de stijgende gasprijs, heeft Zwarts verschillende scenario's doorgerekend. 'Lagere temperaturen in de kas waren geen optie, omdat dat ten koste gaat van de kwaliteit van de gerbera's', zegt de kweker. 'Ik wilde de regie in eigen hand houden en heb de bloemen die waren besteld voor Allerheiligen en Allerzielen nog geleverd. Daarna zijn we gestopt.'

Vaste medewerkers

De meeste zorgen had Zwarts over zijn zeven vaste medewerkers, maar die hebben tot zijn opluchting bijna allemaal een andere baan gevonden. Hij hoopt de komende jaren quitte te kunnen draaien als hij een vergunning krijgt om de caravan- en camperstalling nog met 1.000 vierkante meter uit te breiden.

Daarnaast blijft Zwarts zijn hoop vestigen op de verkoop van zijn grond voor woningbouw. 'Voor mijn gevoel staan alle lichten daarvoor op groen, maar je weet het nooit zeker. Ambtelijke molens malen nu eenmaal langzaam.'