Stijging kostprijzen houdt akkerbouwers bezig

'Aardappeltelers moeten dit najaar, voordat ze contracten afsluiten, goed rekenen aan hun kostprijs. De teelt, de bewaring en ook alle vaste bedrijfskosten stijgen in rap tempo. Om rendabel te kunnen telen, moeten de opbrengstprijzen behoorlijk omhoog', vindt Hendrik Jan ten Cate, akkerbouwer in het Zeeuwse Poortvliet en voorzitter van de werkgroep consumptieaardappelen en uien (wcu) van LTO.

Samen met zijn medebestuurders maakt Ten Cate zich zorgen over de oplopende kostprijzen voor akkerbouwgewassen. 'Waar ik afgelopen jaar nog kalkammonsalpeter inkocht voor 200 euro per ton, moet ik voor komend teeltseizoen minimaal het dubbele betalen. Verder moeten we het sinds vorig jaar doen met hogere kosten voor kiemremming en is de gewasbescherming veel duurder geworden.'

Mancozeb

De werkgroepvoorzitter wijst op het wegvallen van mancozeb. 'Vooral in uien zijn we genoodzaakt om middelen te gebruiken die niet alleen duurder zijn, maar ook minder effectief. Dit jaar heeft ons dat alvast meer ziektedruk opgeleverd.'

Over de compensatie vanuit de markt is Ten Cate sceptisch. Hoewel de prijzen oplopen, is het volgens hem afwachten wat de effecten daarvan zijn op de contracten. 'Iedereen kijkt de kat uit de boom. De prijzen moeten omhoog, maar dat is aan de markt. Als aardappeltelers kunnen we wel het signaal afgeven dat we geen contracten tekenen, als de prijs niet genoeg is om onze kosten te dekken.'

René de Winter, akkerbouwer in het Flevolandse Swifterbant, kan zich goed vinden in deze aanbevelingen. 'Natuurlijk rekenen veel akkerbouwers aan hun eigen kosten, voordat ze de markt op gaan. Dat is nu zeker nodig. Zelf wacht ik eerst af wat de afnemers te bieden hebben en daarna bekijk ik of dat voor mij voldoende is.'

Minder poten

De Winter stelt dat hij bij een te lage contractprijs het besluit zou moeten nemen om minder aardappelen te poten. 'Pas dan breng je als teler meer balans tussen de vraag vanuit de markt en het aanbod. Bovendien confronteer je de afnemers met de consequenties van prijzen die de kosten niet dekken. Maar goed, dan moeten we wel een alternatief hebben en voorlopig is meer granen inzaaien daarvoor nog niet aantrekkelijk genoeg.'

Als het gaat om de stijgende kosten, dan maakt de akkerbouwer zich het meeste zorgen over de duurdere loofdoding, kiemremming en gewasbescherming. De kiemremming zonder Chloor IPC kost hem per kilo aardappelen bijna 1 cent meer.

'Het zijn de kosten die je toch moet maken en waar je dus geen invloed op hebt. Investeren in bedrijfsmiddelen, zoals een nieuwe trekker of een nieuwe loods, moet je uiteindelijk ook doen, maar die kun je eventueel uitstellen.'

Duurdere middelen

'Ja het telt lekker op dit jaar', ondervindt ook Lauran Geurts. 'In aardappelen hebben we vier of vijf keer vaker moeten spuiten met middelen die 50 procent duurder zijn.'

De akkerbouwer en vollegrondsgroenteteler in het Limburgse Oirlo schat dat hij in zijn aardappelen en ook in zijn uien alleen al aan bespuitingen 200 tot 500 euro per hectare meer kwijt is in vergelijking met voorgaande jaren. 'Tel daar de duurdere brandstof bij op, dan komt de kostprijsstijging al gauw op ruim een cent per kilo.'

Tweede slechte afzetseizoen

Volgens Geurts voelen vooral aardappeltelers die al vroeg contracten tekenden de pijn van de stijgende kosten. 'Zij zijn akkoord gegaan met lage contractprijzen en worden naast hoge kosten geconfronteerd met tegenvallende opbrengsten. Voor de meesten betekent het na het coronajaar het tweede slechte afzetseizoen op rij. Als je als teler dit jaar het lef hebt om met vrij product de markt te volgen, dan levert dat zomaar 3 cent per kilo extra op.'

Bij zijn afzet houdt Geurts vast aan de filosofie dat hij zijn aardappelen pas verkoopt, als het pootgoed in de grond zit. Het geeft hem meer ruimte om te anticiperen op de marktomstandigheden in het voorjaar en daarop eventueel zijn areaal aan te passen.

'Pas in juni of juli bepaal ik wat ik op contract ga leveren en voor welke prijs. Het enige wat we als telers kunnen doen in de markt, is de industrie wat langer in onzekerheid laten en harder laten vechten voor hun grondstoffen.'