Rijstteelt Fries veenweidegebied: goede kans voor boeren?

De nieuwste ontwikkeling van project Better Wetter is interessant: rijstteelt. Osinga was blij verrast toen hij de rijstplantjes zag. 'Dit hadden we niet verwacht. We zijn dit voorjaar gestart met het idee en opzoek gegaan naar rijstsoorten. En even later stonden er rijstplantjes', meldt hij enthousiast.

Het grondwaterpeil in het veenweidegebied staat nu nog laag, maar veen droogt uit en zakt in. Daarbij komt veel CO2 vrij. Ook is er schade aan de fundering van huizen en andere gebouwen. Het grondwaterpeil moet dus omhoog, maar tegelijkertijd moet ook de landbouw in dit gebied bestaansrecht houden.

Voorzitter Geart Benedictus van Stuurgroep Veenweide legt uit dat boeren wel willen, maar dat er nog geen goed alternatief verdienmodel is. 'Een deel vernat en dan kun je er niet meer op een normale manier op boeren. Achter de bureaus wordt van alles bedacht, maar voor nu zijn er nog geen goede verdienmodellen.'

Win-winsituatie

Samen met boeren en Wetterskip Fryslân is daarom bedacht: hoog als 't kan, laag als 't moet. Het zou een win-winsituatie kunnen worden volgens Benedictus. 'We hebben een paar hele droge zomers gehad met muizenoverlast. Dan blijkt dat je ook gewoon water nodig hebt om die te bestrijden.'

Spelen met de peilen is iets wat in de praktijk getest is en waar hij hoge verwachtingen van heeft. 'Soms blijkt dat peilen hoger kunnen, wat ook het veen weer ten goede komt. Maar op andere plekken kan het niet, daar wordt het te nat en dat kost geld. We moeten iets regelen, zodat de boer daar wel een inkomen kan houden. Rijst zou misschien kunnen, maar voor nu is er nog geen goed verdienmodel.'

Naast rijstteelt is Osinga ook aan het testen met andere gewassen. Zo is hij al een paar jaar bezig met lisdodde. Een aantal bedrijven wil het gebruiken als isolatiemateriaal en het wordt gebruikt in de meubelindustrie. 'Op die manier proberen we wat werkt in een gebied dat natter wordt, maar waar wel een inkomen moet worden verdiend.'

Verdienmodel

Voordat rijst zo'n verdienmodel biedt, is er nog genoeg werk aan de winkel. Osinga zou graag met veredelaars in contact komen, zodat er over een aantal jaar misschien betere soorten rijst zijn die goed tegen nattigheid en kou kunnen. 'Dit was een verkenning, maar nu weten we in elk geval dat rijst ook in Friesland kan groeien.'

Wel is er ook een beetje hulp van de consument nodig, stelt Benedictus. 'Er wordt wel naar de boeren gekeken, maar als consumenten iets meer willen betalen voor producten van hier, houden ze daarmee de omgeving beter in stand.' Dus, wanneer hebben we Friese rijst op ons bordje? Osinga lacht. 'Dit jaar hebben we nog weinig, maar misschien kunnen we het volgend jaar op een groter oppervlakte proberen en eerder zaaien. Dan ga ik voor de rijsttafel.'