Akkerbouwer De Jong: 'Duurzame bouwplannen te ingrijpend voor sector'

Het concept-actieprogramma, waarin het ministerie van LNV een aantal maatregelen voorstelt om de waterkwaliteitsdoelen in de Nitraatrichtlijn en de Kaderrichtlijn Water te halen, komen voor De Jong als een grote verrassing. 'De voorstellen voor duurzame bouwplannen zijn zeer ingrijpend voor de akkerbouwsector, maar volgens mij schiet u uw doel voorbij', schrijft hij in zijn brief aan Schouten.

Het wordt in 2023 verplicht om elke vier jaar een rustgewas te telen in het bouwplan. Vanaf 2027 wordt dit zelfs elke drie jaar verplicht. Een maatregel die voor heel Nederland gaat gelden. 'Meer graan in het bouwplan zal ten koste gaan van de teelt van financieel interessante gewassen zoals aardappelen en suikerbieten. Hierdoor krijg ik met een inkomensdaling te maken, terwijl de kosten juist steeds verder toenemen', stelt De Jong..

Groenbemester

De akkerbouwer vraagt zich af of de teelt van graan als rustgewas echt een hogere bijdrage levert aan het voorkomen van nitraatuitspoeling dan andere gewassen. 'De afgelopen jaren zaaien we vanggewassen na zomergerst, meer dan de wettelijke verplichting. Dit doen we omdat het goed is voor de bodem. Deze groenbemester werken we eind december door de grond, zodat deze kan verteren en we er voor de vervolgteelt wat aan hebben.'

Volgens de regels mag dat straks niet meer. De Jong: 'Dan krijgen we hetzelfde als bij het scheuren van grasland. Dat moet nu in het voorjaar, met het gevolg dat het gras onvoldoende verteert en we extra moeten bemesten. Een ander nadeel van een perceel groen de winter door is dat de vorst haar werk niet kan doen. Vorst heeft een positief effect op de bodemstructuur. En achtergebleven aardappels vriezen kapot. Met een vanggewas is dat niet aan de orde, waardoor problemen met ziektes als aardappelmoeheid toe kunnen nemen. Iets wat zeer onwenselijk is.'

Inzaai vanggewassen

Als tweede maatregel wordt voorgesteld dat op zandgronden vanaf 2023 60 procent van het areaal voor 1 oktober moet worden ingezaaid met een vanggewas. 'Op het moment van schrijven zijn nog niet al onze aardappels geoogst en moeten we nog starten met het suikerbietenrooien. Deze maatregel is dus niet haalbaar. Op het voorstel om vanaf 2027 het volledige bouwplan voor 1 oktober te hebben ingezaaid met rustgewassen ga ik maar niet in', aldus De Jong.

De zetmeelaardappeloogst startte bij De Jong dit jaar op 2 oktober. Zijn eerste suikerbieten worden rond 22 november gerooid. De laatste bieten gaan pas in de tweede helft van december uit de grond. 'Deze gewassen groeien dus nog volop. Door de opgelegde datum van 1 oktober word ik gedwongen om vroegtijdig te oogsten. Hierdoor mis ik bij mijn zetmeelaardappelen enkele weken groei en bij mijn suikerbieten zelfs enkele maanden. Dit betekent een verhoging van de milieuimpact, een veel lagere opbrengst en een kwalitatief minder goed product. Maar ook een lager inkomen voor mij en mijn gezin.'

Bufferstroken

Als laatste worden er bufferstroken, of teeltvrije zones, opgelegd van 2 meter langs watergangen tot 5 meter langs 'ecologisch kwetsbare waterlopen en Kaderrichtlijn Water-waterlichamen'.

De Jong wijst erop dat met deze bufferstroken een heleboel grond uit productie wordt genomen. 'Kostbare landbouwgrond die niet meer wordt beteeld en dus ook geen inkomsten meer genereert. En de inkomenspositie van de landbouw staat al onder druk.'