Boer kan met simpele maatregelen iets doen voor wilde bijen

'Dit project past bij mij', zegt Kees van Dijk over het project 'Het boerenerf: the Place to Bee'. De akkerbouwer uit het Brabantse De Heen heeft een bedrijf met ruim 100 hectare. Op zijn erf en land deed hij al veel om de biodiversiteit te vergroten, zoals uilenkasten, gras-kruidenranden voor de patrijs en de leeuwerik en voedselranden met graan en kruiden die in de winter voedsel leveren voor vogels.

'Het is mijn grote drijfveer om de biodiversiteit te vergroten naast onze grootschalige akkerbouw', legt de ondernemer uit. Toen hij ruim twee jaar geleden in Nieuwe Oogst las over het project 'Het boerenerf: the Place to Bee', meldde hij zich gelijk aan.

Ambassadeur

Van Dijk is ambassadeur voor het project 'Het boerenerf: the Place to Bee' in Noord-Brabant. In elke provincie is er een ambassadeur. Alle ambassadeurs gingen eerst na wat ze zelf op en rond hun erf al deden en nog konden doen, met behulp van een erfscan.

'Die erfscan is bedoeld om je ogen te openen voor de mogelijkheden die er zijn voor wilde bijen, zoals meer bloeiende planten op en rond je erf en meer nestmogelijkheden', legt de akkerbouwer uit.

Snoeiafval

Als voorbeeld noemt Van Dijk het laten liggen van snoeiafval. Wilde bijen nestelen daarin. De ondernemer had op zijn erf al meerdere mogelijkheden benut. Hij had dat al eerder gedaan voor vogels, maar hij kwam er steeds meer achter dat die aanpassingen ook goed zijn voor wilde bijen.

'Het zijn vooral kleine dingetjes die weinig moeite kosten. Het gaat vooral om meer bewustwording.'

Veel nuttig werk

Akkerbouwer Stefan de Ruijter uit Kerkwerve is de Zeeuwse ambassadeur voor het project 'Het boerenerf: the Place to Bee'. 'Onbewust en ongemerkt doen bijen veel nuttig werk',stelt hij. 'Je hebt geen last van ze en het is een kleine moeite om ze te sparen. Dit moet alleen vaker worden verteld, zodat collega's zich er meer bewust van worden.'

De Zeeuw had al interesse in bijen en natuurlijke plaagbeheersing, maar sinds hij zich wat meer erin verdiept, heeft hij nog meer waardering gekregen voor wilde bijen: 'Er is een wereld voor me opengegaan', zegt hij zelfs. 'De bijenwereld is veel omvattender dan ik dacht.'

Weinig tijd

Volgens De Ruijter kost het weinig tijd en nauwelijks moeite om meer rekening te houden met wilde bijen. Samen met zijn ouders besteedde hij al veel aandacht aan bloeiende planten in de tuin en rond de boerderij. 'Ons ideaalbeeld is een bloeiboog van april tot november, zodat voor bijen continu nectar is te vinden.'

Bovendien heeft de akkerbouwer een windsingel aangeplant met streekeigen soorten. Die loopt door in een bloemrijke akkerrand. Maar het belangrijkste is om dingen iets later of niet meer te doen, zegt hij.

Niet te kort knippen

'De natuur laat ik steeds meer haar gang gaan in plaats van alles kort te knippen, aan te harken en af te voeren. Ik laat bloemen, planten en bomen langer groeien in plaats van ze gelijk netjes kort te knippen na de bloei. Het een kwestie van wat losser met de natuur omgaan.'

Ook bij de gewasbescherming houdt De Ruijter nu meer rekening met wilde bijen: 'Als je voor 9 uur 's ochtends spuit, zijn bijen nog amper actief. Ook aan schadedrempels voor zuigende insecten zie je dat een insecticide niet zo snel noodzakelijk is. Dat voorkomt veel onnodige bijensterfte.'

De akkerbouwer noemt ook het niet knotten van alle wilgen in één keer, maar elk jaar een deel. Want bijen vinden voedsel in bloeiende wilgen, voordat andere planten bloeien. Hij maait slootkanten nu minder vaak of helemaal niet. 'Een slootkant hoeft geen gazonnetje te zijn', vindt hij.

Schadelijke planten weren

De ambassadeurs beseffen wel dat ze hinderlijke onkruiden of planten waarin ziekteverwekkers gedijen, kort moeten houden. 'Alles met mate', zegt Van Dijk. 'Om veronkruiding te voorkomen, kun je de bovenkant van de slootkant langs een perceel wel maaien en het talud laten staan. Anderzijds kun je bijvoorbeeld zuring gerust laten staan in een slootkant. Daar hebben gewassen geen last van.'

De Ruijter noemt als voorbeeld cruciferen en schermbloemigen. Hij wil die niet in randen of in groenbemestermengsels, omdat die planten vliegen, luizen of trips juist kunnen aantrekken. 'Je moet goed weten wat je doet. Het is een leerproces. Ik heb ooit eens koriander in een mengsel gehad. Daar heb ik nu nog last van.'

Groepsapp

Sinds het project 'Het boerenerf: the Place to Bee' loopt, delen de ambassadeurs steeds meer informatie met elkaar. Ze sturen vooral veel berichten in hun groepsapp, zoals foto's en linkjes naar meer informatie.

'Ze leren veel van elkaar', zegt Maartje Nijssen die het project in Noord-Brabant en Zeeland begeleidt. 'Ze worden steeds enthousiaster. Die kennis en dat enthousiasme proberen we over te brengen op andere boeren en tuinders.'