Teeltsysteem zit Freganzia als gegoten

In het Zuid-Hollandse 's-Gravenzande telen de broers Matthieu en Alexander Barendse sinds 2000 freesia's. In december 2020 wonnen zij de Greenovation Award van Royal FloraHolland voor een nieuw teeltsysteem waarbij freesia's vrijwel emissieloos onder ledverlichting groeien.

'We hebben daarvoor een geconditioneerde ruimte van 400 vierkante meter ingericht met daarin drie lagen van elk 350 vierkante meter', legt Matthieu Barendse uit. 'Met een klimaatcomputer verloopt de teelt grotendeels automatisch.' Aan de ontwikkeling van het concept is vijftien jaar gewerkt. Met de inrichting van de bedrijfsruimte was een investering van 700.000 euro gemoeid.

Kwaliteit van uitgangsmateriaal

Het nieuwe teeltsysteem is tot stand gekomen in samenwerking met verschillende partijen, waaronder Vijverberg Advies in De Lier. 'In eerste instantie lukte lagenteelt niet, omdat ons assortiment daar niet voor geschikt was', zegt Barendse. 'Samen met veredelingsbedrijf Royal Van Zanten en bollenleverancier Van den Bos hebben we toen gezocht naar een variëteit die voldeed wat betreft reactietijd, bladstand, taklengte en sierwaarde. Daar is de dubbelwitte Freganzia uitgekomen, een soort die zich onderscheidt door zijn lange steel, de lengte van de kam en het aantal knoppen. Daarbij is een continue kwaliteit van het uitgangsmateriaal cruciaal.'

In de klimaatcel verversen de broers de knollen iedere tien weken, waardoor ze in een jaar in totaal 510.000 knollen aanplanten. Ze streven daarbij naar een zo hoog mogelijk percentage dat ze als Freganzia kunnen verkopen, tot nu toe 60 tot 70 procent. 'We lopen nog wel tegen wat dingen aan, maar langzamerhand krijgen we het goed in de vingers', zegt de teler. 'Met het bepalen van de juiste golflengte voor de ledlampen zijn we lang bezig geweest, maar ook die hebben we nu gevonden en houden we voor onszelf. Dat is tenslotte het geheim van de smid.'

De eerste Freganzia's brachten de ondernemers vorig jaar maart op de markt, net voor het begin van de coronacrisis. 'Dat betekende een moeizame start, maar gelukkig heeft de afzet zich daarna herpakt.'

Exporteurs

De Freganzia's zijn exclusief bestemd voor exporteurs en komen niet voor de klok. Ze vormen een aanvulling op de 9 miljoen stelen die de kwekerij jaarlijks in de kas produceert, waarin een knol 5,5 tot 6,5 maanden meegaat. De hoofdtak is bedoeld voor het hogere segment en de zijtakken voor de retail.

'De freesia is populair', zegt Barendse. 'Uit Engels onderzoek is gebleken dat mensen van tussen de 25 en de 40 jaar ze weer leuk vinden en ze vooral in de supermarkt kopen. Voor ons is het gunstig dat veel freesiakwekers de afgelopen jaren zijn gestopt, omdat ze geen opvolger hebben.' Zelf hebben Barendse en zijn broer dertig jaar geleden het bedrijf van hun ouders overgenomen, dat toen in Naaldwijk zat.

Ethiopië

In 2007 heeft de kwekerij pogingen gedaan om in het Afrikaanse land Ethiopië freesiaknollen te telen, maar het is een ingewikkelde teelt die daar vanwege de afstand niet goed van de grond kwam. Met drie andere Nederlandse telers werkt Barendse Freesia nog wel samen in Samore PLC in Ethiopië, een kwekerij die jaarlijks op 9 hectare 16 miljoen stelen statice en 4 miljoen alstroemeria produceert.

Sinds zeven jaar laat de kwekerij uit 's-Gravenzande ook freesia's kweken op 3,5 hectare in Almerimar in Spanje om het seizoen te vervroegen. De Nederlandse tak omvat 2,6 hectare en daar werken twintig, deels vaste, medewerkers. Het piekseizoen ligt in de eerste vier maanden van het jaar, met feestdagen als Valentijnsdag, Internationale Vrouwendag, de Engelse Moederdag en Pasen.

Digitalisering

De broers verkopen 60 procent van hun bloemen via telersvereniging Unicum Freesia, de rest loopt via de veilingklok of klokvoorverkoop. Barendse is positief over de ontwikkelingen bij Royal FloraHolland, omdat digitalisering over de hele wereld plaatsvindt. 'Ik vind dat de veiling beter eerder had kunnen beginnen, want nu hebben veel bedrijven geïnvesteerd in software die ze zelf hebben ontwikkeld. Maar ik heb er alle vertrouwen in dat Floriday in de toekomst goed gaat werken. Het is jammer dat een aantal kwekers is gaan dwarsliggen. Bij alles waar je mee begint, gaan dingen fout.'

De freesia is een koude teelt, waar weinig energie voor nodig is. Voor de verwarming van de kassen volstaat een WKK met een capaciteit van 300 kilowattuur. De kwekerij heeft 850 zonnepanelen, die 265.000 kilowattuur elektriciteit kunnen produceren voor de verlichting. In de kas hangen Son-T-lampen en in de klimaatcel ledlampen.

In de toekomst willen de broers de gesloten teelt graag verder uitbreiden. Barendse: 'Ik hoop dat er snel een oplossing komt voor de ODE-heffing. We zijn daar veel geld aan kwijt, omdat we relatief weinig gas en veel elektriciteit gebruiken op onze kwekerij.'