Freesia's bloeien op met ledlampen

Zandvoort Flowers in Huissen is gespecialiseerd in de teelt van freesia, calla en amaryllis. Op de kwekerij van 5,2 hectare is 1,2 hectare bestemd voor gele freesia's, 2,8 hectare voor witte en rode amaryllissen en 1 hectare voor calla's. Daarnaast is 0,2 hectare ingeruimd voor de vermeerdering van amaryllisbollen. De productie per jaar is 4,6 miljoen freesiatakken, 3,4 miljoen callastelen en 1,4 miljoen amaryllissen.

De kwekerij is opgericht in 1970 door de ouders van de huidige eigenaren, de broers Rick, Rob en Sjors Gerichhausen, en heeft twintig mensen vast in dienst en in het amaryllisseizoen nog eens twintig tijdelijke krachten. 'We hebben de amaryllis ooit in het assortiment opgenomen om de dip in ons arbeidspatroon op te vangen', zegt Rick Gerichhausen. 'Vier tot vijf weken voor de kerst hebben we daarin onze piek, terwijl die voor de jaarrondteelt van freesia en calla's in het voor- en het najaar ligt.'

Breed assortiment

Zandvoort Flowers produceert witte amaryllissen van de rassen Mont Blanc, Casablanca en White Sensation en rode van de rassen Red Lion Ferrari en Lion King. 'Het teeltrecht voor het ras White Sensation heb we samen met een collega', zegt de ondernemer. 'We pieken nu vooral voor de kerst, maar willen kijken of we met White Sensation een langer seizoen kunnen draaien.'

Voor de calla heeft de kwekerij lastige jaren gehad, omdat de prijs onder druk stond. Sinds vorig jaar is die weer enigszins hersteld en probeert het bedrijf met een breed assortiment van goed houdbare soorten zijn marktaandeel vast te houden.

Extra licht nodig

Het productiepatroon voor freesia's is in de herfst en de winter nogal grillig. 'Dan is een kastemperatuur van 8 tot 10 graden Celsius optimaal', legt Gerichhausen uit. 'Maar vanwege het donkere weer hebben we in die periode extra licht nodig. We gebruiken daarvoor SON-T-lampen, maar die geven naast licht ook warmte. Het lichtniveau verhogen met SON-T zou inhouden dat de kastemperatuur te hoog wordt.'

Omdat ledlampen meer licht en minder warmte afgeven, deed het bedrijf van augustus 2018 tot en met april 2019 binnen het project 'NEXTgarden in the Spotlights' een proef met een combinatie van ledverlichting en SON-T-lampen. Daarvoor gebruikte het drie teeltvakken van elk 600 vierkante meter: het eerste met traditionele SON-T-verlichting van 55 micromol per vierkante meter, het tweede met SON-T-belichting aangevuld met ledbelichting van 41 micromol per vierkante meter (led41) en het derde met SON-T-belichting aangevuld met ledbelichting van 82 micromol per vierkante meter (led82).

Meer hoofd- en zijtakken

'We hadden verwacht dat de vegetatieve groei en het drogestofgehalte van de planten in de verschillende groeistadia uiteen zouden lopen', zegt Gerichhausen. 'Maar daarin vonden we weinig verschil. Wat we wel zagen, was dat zich meer hoofd- en zijtakken vormden naarmate we meer ledverlichting toepasten en dat ze zwaarder waren.'

Bij de traditionele verlichting waren dat gemiddeld 81 hoofd- en 113 zijtakken per vierkante meter met een gewicht van 22 respectievelijk 14 gram, bij led41 86 en 180 takken en 23 en 14 gram en bij led82 90 en 218 takken en 23 en 15 gram. Vertaald naar omzet betekent dat per vierkante meter bij led41 een verhoging van 16,59 euro en bij led82 van 26,68 euro, uitgaande van de gemiddelde middenprijs voor de jaren 2017-2019 voor de betreffende gewichtsklasse.

Splijters

'De verschillen kwamen vooral doordat er onder de knollen altijd splijters zitten. Daarbij lopen er twee scheuten van één knol uit, die vaak niet uitgroeien tot twee gelijkwaardige planten. In de proef hebben deze mindere planten bij het lagere lichtniveau van de SON-T-lampen waarschijnlijk geen volwaardige hoofdtak geproduceerd. Die lichtere takken hebben we daarom als zijtakken in de telling meegenomen.'

De ondernemers besloten met de led41-variant te gaan werken, waarbij ze de afweging maakten tussen de in verhouding gunstigste productieverhoging en de investering in ledlampen plus de extra kosten voor oogst, afzet, stroom en eventueel plantmateriaal. 'Het experiment levert waardevolle resultaten op, die we ook hebben gedeeld in onze studiegroep voor freesiatelers', zegt Gerichhausen. 'Inmiddels zijn er meer freesiabedrijven die investeren in ledlampen.'

NB: deze reportage is gemaakt voordat duidelijk werd wat de impact van het coronavirus is op de sierteelt. De ondernemers van Zandvoort Flowers willen niets zeggen over de gevolgen hiervan voor hun bedrijf.