Melkveehouder Van Burgsteden: 'Haastig klusje kan zo fout aflopen'

Melkveehouder Jan Jort van Burgsteden (23) uit Een herinnert het zich nog goed. Als kind mocht hij alleen onder toeziend oog van een volwassene naar het erf. Was er een trekker in de buurt, dan moest hij met zijn rug strak tegen de muur staan. 'Vervolgens stak je je hand in de lucht zodat de bestuurder je zag', legt hij uit. 'Je moest oogcontact maken. Mijn moeder was altijd erg voorzichtig. Logisch ook.'

Nu de Drentse veehouder soms zelf bij een loonbedrijf werkt, begrijpt hij hoe lastig het is om constant de omgeving in de gaten te houden. 'Je rijdt met grote machines en komt op vreemde bedrijven. Geen idee of er kinderen rondlopen. Mocht het fout gaan, dan heb jij dat op je geweten.'

De jonge boer kent helaas de verhalen van kinderen die overlijden onder de zware wielen van een rijdende trekker. 'Verschrikkelijk als je zoiets hoort. Het kan zo snel misgaan', zegt Van Burgsteden.

Veilig werken kreeg de jonge veehouder met de paplepel ingegoten. Zijn vader Albert kwam op zijn 16de met zijn been in een draaiende mestverspreider terecht. Dat zette iedereen op scherp. 'Meestal gebeuren die dingen als je laconiek bent. Je bent je niet bewust van de krachten die vrij kunnen komen', legt Albert van Burgsteden uit. Als hij met een nieuwe stagiair over veilig werken praat, laat hij altijd eerst zijn been zien. 'Dat zegt genoeg.'

Een risico-inventarisatie en -evaluatie helpt de familie Van Burgsteden om de bedrijfsgevaren in kaart te brengen. Eens per vier jaar worden ze daarbij geadviseerd door een specialist van Stigas.

De familie werkt met een vaste medewerker en voelt zich extra verantwoordelijk voor het creëren van een veilige omgeving. Zo is de 5 meter hoge strozolder voorzien van een stevig hekwerk. De 4 meter hoge melktank naast de stal is afgeschermd met twee kolossale bloembakken. Het is een aanrijdbeveiliging om botsingen te voorkomen.

De aftakassen van machines zijn voorzien van beschermkappen. 'Bij het mestmixen zijn ze daardoor lastig te koppelen', zegt Van Burgsteden. 'Je bent bijna geneigd om die kappen eraf te halen, maar die draaiende delen zijn niet voor niets afgeschermd. Jaarlijks laten we de aftakas en kappen nakijken.'

Bij de robot en voerhekken lieten ze doorsteekpoortjes (mangaten) plaatsen. Het zijn handige 'vluchtroutes' om weg te springen uit de koppel, mocht dat nodig zijn. Ook gebruiken ze Patura-hekken van 1,7 meter hoog. Het zijn sterke, lichtgewicht hekken die je eenvoudig aan elkaar kunt haken.

Jan Jort van Burgsteden: 'De hekken zijn handig bij het opdrijven, bekappen en separeren van koeien. Dieren springen er niet overheen en ze vallen niet om. Dus geen gestuntel met strotouwtjes en hekken waaronder je bekneld kunt raken.'

Van Burgsteden, zijn vader en de medewerker gebruiken op maat gemaakte oordopjes bij alle trekkerwerkzaamheden. 'Maar ook bij het schoonspuiten van de stal gaan ze in', zegt de jonge melkveehouder. 'Mijn opa is, net zoals zoveel ouderen, slechthorend geworden door trekkerwerk.' Verder dragen de heren overalls van brandwerend materiaal en schoeisel met stalen neuzen.

Formaline in voetbad

Een ander bekend gevaar op melkveebedrijven is formaline in het voetbad. Het advies is om de formalinedamp absoluut niet in te ademen en een gasmasker, beschermende kleding, handschoenen en bril te dragen. Bij de familie Van Burgsteden wordt contact met de kankerverwekkende vloeistof geminimaliseerd door het automatische voetenbad (Lely Walkway). Dit vult zich automatisch met water en formaline. 'Je hoeft er dus niets meer aan te doen', zegt de veehouder.

Een ander handigheidje om ongelukken te voorkomen, zijn de barrièrestangen om ladders aan te haken. Daardoor kunnen ze niet wegglijden.

'Even vlug'

Verder heeft Van Burgsteden twee EHBO-koffers in de stal. Een daarvan is een uitgebreide koffer van Mext. 'Dit bedrijf komt elk jaar langs om de inhoud te controleren. De koffer bevat zelfs flesjes spoelmiddel om verontreiniging uit je ogen te wassen.'

Hoe veilig Van Burgsteden ook probeert te werken, het overkomt hem ook weleens dat hij een klus uitvoert en later denkt: dat ging maar net goed. 'Ik had het onlangs tijdens het mestmixen. Ik stapte over de put heen, even vlug, omdat ik te beroerd was om langs de trekker te lopen. Niet handig natuurlijk, want zoiets kan ook fout aflopen.'

Koe in mestkelder

En toen een week eerder een koe in de mestkelder was gevallen, door een putdeksel dat weggleed, twijfelde hij even of hij wel de brandweer moest bellen. Kon hij het niet gewoon zelf oplossen? 'Anders heb je meteen weer zoveel heisa op je erf en er zat niet eens zoveel mest in de put.'

Maar zijn alertheid won het van de laconiek. 'We belden toch de brandweer. Mestputten zijn nu eenmaal levensgevaarlijk.'