'Stop straf voor duurzame tuinder'

Je zult maar tuinder zijn en duurzaam vooruit willen. Dan is de overheid nu niet bepaald je bondgenoot, alle mooie woorden over klimaat en duurzame energie ten spijt. Zo is er dit jaar nog geen geld uit de SDE, de pot voor duurzame energie, naar aardwarmteprojecten gegaan, terwijl tuinders staan te trappelen om daarmee aan de slag te gaan.

Stel dat na flinke investeringen je glastuinbouwbedrijf volledig draait op duurzaam opgewekte elektriciteit, maar vervolgens de energierekening met de verhoogde ODE op de mat ploft, dan weet je niet hoe snel je weer moet terugschakelen naar de efficiënte, maar wel fossiele WKK. Zeer frustrerend.

Drie punten

Wat gaat hier nu precies mis? In hoe de overheid de energietransitie bekostigt en financiert, faalt ze op zeker drie belangrijke punten.

Ten eerste in hoe we in ons land de energietransitie betalen. Dat doen we met een opslag op de energierekening, de ODE, waarbij bedrijven 67 procent bijdragen en huishoudens 33 procent. Het probleem is hoe die 67 procent is verdeeld over gas en elektriciteit en over de belastingschijven/bedrijven.

Algemene middelen

Het komt erop neer dat er een financiële straf op het duurzaam elektrificeren van je glastuinbouwbedrijf zit. Mijn inzet is om die straf op verduurzaming zo snel mogelijk af te schaffen. Bij voorkeur door subsidies voor duurzame energie niet meer uit de ODE te betalen, maar uit de algemene middelen.

Dat moet in de kabinetsformatie worden geregeld. En door op korte termijn ervoor te zorgen dat de ODE op elektriciteit voor de glastuinbouw/het mkb lager wordt, zodat omschakelen naar elektriciteit weer aantrekkelijk wordt.

Achterblijvende subsidie

Dan het tweede probleem: de achterblijvende subsidie voor duurzame warmte. De glastuinbouw draagt via de ODE fors bij aan het vullen van de SDE, maar zeker sinds dit jaar profiteert ze er nauwelijks van. Duurzame warmteprojecten staan nu standaard achter in de rij voor SDE-geld, omdat ze vernieuwender en dus duurder zijn dan zon, wind en de opslag van CO2.

Om hier verandering in aan te brengen, heb ik begin deze maand samen met CDA-Tweede Kamerlid Henri Bontenbal een motie ingediend om tot meer en betere stimulering van duurzame warmteprojecten vanuit de SDE te komen, zodat tuinders daarmee aan de slag kunnen.

Reserve

Ten derde brengt het Rijk wel een steeds hogere ODE bij u in rekening, maar pot het dit geld vervolgens op. Eind 2019 was er al een reserve van meer dan 3 miljard euro, die niet werd uitgegeven aan duurzame energieprojecten, terwijl Nederland bij lange na niet zijn duurzame energiedoelen haalt. En dan ramen ze bij het ministerie van EZK ook nog eens veel te conservatief door uit te gaan van te lage CO2-prijzen.

Zo is er dit jaar 2 miljard euro opzijgezet voor de opslag van CO2 door Shell en Esso, terwijl dat met de huidige CO2-prijs van meer dan 50 euro per ton nog maximaal 1 miljard euro subsidie vergt. Als die Europese CO2-prijs nog verder oploopt, kan het misschien wel uit zonder subsidie.

Belonen

Als we nu alleen al dat ene, onnodig opzijgezette, miljard zouden inzetten voor het opwekken van duurzame warmte door tuinders, wie weet gaat Nederland zich de komende jaren voor de verandering wel een keer aan zijn duurzame doelen houden én boeren en tuinders die duurzaam vooruit willen eindelijk bijstaan en belonen in plaats van frustreren en afstraffen. U vindt mij in ieder geval aan uw zijde.