Oud boerenerf wordt proeftuin voor plattelandsontwikkeling

Het stortregent. 'Het zal hier straks wel gaan lekken', zegt Vicky van der Krogt, terwijl ze in de oude koeienstal in Leidschendam spreekt over haar onderneming Buitenplaats Molenwei. De oude hoeve met het voorhuis staat op de nominatie voor de sloop. 'Het lekt overal, het is verzakt en er is actieve houtworm.' De Zuid-Hollandse ondernemer wil op dezelfde plek de authentieke boerderij herbouwen. 'Dit pand typeert de buurtschap. Het is cultureel erfgoed.'

Het herbouwplan kenmerkt het project dat Bert en Vicky van der Krogt in 2018 zijn gestart. Broer en zus namen het bedrijf over van hun overleden vader. De laatste jaren was Vicky van der Krogt mantelzorger voor haar vader. Na zijn overlijden verhuisde ze naar de boerderij.

Kracht van het buitengebied

Daar groeide het besef hoe uniek het agrarisch gebied is tussen Den Haag, Zoetermeer en Leiden. 'Ik heb veel gereisd, maar toen ik hier op mijn oude plek landde, ben ik me bewust geworden van de kracht van het buitengebied. Ik kwam steeds meer tot het inzicht dat dit een plek is waar mensen kunnen genieten en dat het waardevol is om zulk cultureel erfgoed in stand te houden. Maar hoe?'

De eerste jaren stalden broer en zus vee van andere boeren op de boerderij, tot in 2018 een brand de ligboxenstal onbruikbaar maakte. In die tijd startte Van der Krogt met het onderzoeken van kansen voor de boerderij. Ze bezocht bijeenkomsten over plattelandsontwikkeling, belde veel mensen, schreef plannen, boorde fondsen aan en deed pitches. 'Ik ben altijd wel iemand die onderneemt', zegt ze droogjes.

Gemeente wil niet

Gemeente Leidschendam-Voorburg zag eerst niets in structurele activiteiten op en rond het erf. 'Bij de gemeente was het buitengebied toen niet in beeld', stelt de ondernemer.

Toch ontstond het ene na het andere initiatief op de Molenwei. In 2018 nam Van der Krogt het initiatief voor de documentairereeks 'Boeren tussen Steden' met portretten van boerenfamilies. 'Ik wilde de agrariërs in ons gebied een gezicht geven. Samen met een werkgroep wilden we aandacht vragen voor het behoud van agrarische waarden en cultureel erfgoed en aandacht voor melkveehouders en het belang van groene leefruimte tussen steden.'

Plattelandssubsidie

In 2019 waren de eerste publieksactiviteiten op het erf. Met behulp van een Leader Holland-plattelandssubsidie plaatste de ondernemer een tipitent als natuurlokaal en transformeerde ze de mestsilo tot Event Silo. De oude hooiberg aanpakken is een volgend project. Ook komt er een multifunctioneel gebiedslab voor het toekomstbestendig platteland in de gemeente.

Ondertussen breide het aantal activiteiten uit, van een springkussenfestival tot een muzikale dag van het Haags conservatorium. Corona gooide af en toe wel roet in het eten, maar in een mum van tijd organiseerde Van der Krogt dan aangepaste of andere activiteiten. Ook doet ze aan crowdfunding voor trekkershutten; een manier om burgers te betrekken bij de transitie.

Een speciaal project is 'Panorama Platteland' over 75 jaar platteland. Deze tentoonstelling zou eerst vorig jaar plaatsvinden in de voormalige mestsilo, maar vanwege corona vindt die nu dit jaar plaats in de herbouwde ligboxenstal. De expositie bestaat uit een 40 meter lang kunstwerk over landbouw, voedsel en natuur. Ruim dertig kunstschilders uit de regio schilderden het panorama.

Klachten voorkomen

Van der Krogt had de afgelopen jaren een dagtaak aan overleggen met overheden en allerlei andere partijen, aan plannen indienen en aan lobbyen, maar ze stuitte nog vaak op weerstand van de gemeente. In 2020 doorliep ze een serie onlinesessies met gemeentelijke ambtenaren vanuit diverse werkterreinen. Het lukte haar om daarmee meer ruimte te krijgen om te pionieren, maar herrie en nachtelijke feesten zijn uitgesloten. 'Dat willen wij zelf ook niet, ook al laat ik daarmee een groot deel van een verdienmodel onbenut.'

Volgens de Zuid-Hollandse ondernemer heeft de gemeente slechts één angst bij het ruimte geven aan pioniers: klachten en bezwaren van omwonenden. 'Dat kost de gemeente tijd en geld.' Ze heeft daarom een 'gouden tip' voor andere pioniers: informeer allereerst je buren over je plannen en betrek hen erbij. Ze zit nu zelf elke twee maanden om tafel met buren. 'Hartstikke leuk', vindt ze. 'Als je de buren meehebt, is de gemeente je dankbaar.' Het bedrijf van de familie Van der Krogt is nu voor de gemeente een pilot voor het beleid voor herbestemming van erven die de agrarische functie verliezen.

Van der Krogt voelt zich boerin en overheden en andere partijen zien haar ook zo, maar ze beseft zelf dat ze geen echte boerin is. 'Ik denk dat andere boeren mij maar een rare vinden. Maar ik denk wel dat ze mij meer zijn gaan respecteren.'