Robuuste aardappelen buigen ook voor phytophthora

In vrijwel alle aardappelrassen op het demoveld in Zuidelijk Flevoland is wel iets van een phytophthora-aantasting in het loof te vinden. Sommige rassen zijn behoorlijk zwart en dus zwaar aangetast. Sterkere rassen met waarschijnlijk betere resistentiegenen staan nog frisgroen in het loof en tonen slechts een enkel schimmelvlekje.

Afgelopen donderdag kwamen zeventig tot tachtig belangstellenden naar het biologische akkerbouwbedrijf Erf om te kijken hoe de robuuste rassen presteren in een jaar met veel ziektedruk. Het demoveld in Zeewolde is samen met vergelijkbare demovelden in het Brabantse Dinteloord en op proefboerderij Kollumerwaard in Friesland onderdeel van het convenant 'Versnelde introductie robuuste aardappelen'. Dat is op initiatief van Bionext in 2017 gestart.

Op de goede weg

'We zijn er nog niet, maar we zijn wel op de goede weg', constateert aardappelspecialist Jacob Eising. Hij is namens provincie Flevoland als adviseur betrokken bij het project verduurzaming van de aardappelteelt in Flevoland. Dat focust zich ook op robuuste rassen. Eising geeft uitleg over de huidige stand van zaken ten aanzien van de aardappelen op het demoveld en over maatregelen die nodig zijn om de resistenties in de benen te houden.

'Het is wellicht teleurstellend dat enkele robuuste rassen nu door de mand dreigen te vallen. Aan de andere kant zien we ook dat deze rassen het dit jaar altijd nog veel beter doen dan de vatbare rassen', zegt Eising. Hij vindt niet dat rassen die nu iets minder presteren, direct moeten worden doorgestreept op de lijst met robuuste rassen. 'Niet elk jaar is hetzelfde en niet elk jaar zorgen dezelfde fysio's van phytophthora voor de zwaarste aantastingen. Enkele rassen die eerder gevoeliger leken, zijn nu minder ziek dan wellicht verwacht.'

Gedegen strategie

Samen met onderzoeker Peter Keijzer van het Louis Bolk Instituut pleit Eising voor een gedegen strategie om de resistenties in de robuuste aardappelen zo goed mogelijk te beschermen. Keijzer meldt dat in BioImpuls, het veredelingsprogramma voor biologische aardappelen, een stuk of tien resistentiegenen worden gebruikt. 'De beschikbare bronnen zijn echter beperkt, we moeten dus wel zuinig zijn.'

Bij een mogelijke doorbraak van een resistentie is het van groot belang dat de eventuele nieuwe fysio's van phytophthora de winter niet overleven, legt Keijzer uit. 'Het betekent in de biologische teelt dat een aangetast gewas direct gebrand moet worden en opgeruimd.'

Eising voegt toe dat naast een goede bedrijfshygiëne, afdekken van afvalhopen en consequent bestrijden van aardappelopslag, gangbare telers met robuuste rassen de mogelijkheid hebben om met slechts enkele bespuitingen hun gewas gezond te houden. 'Twee keer spuiten is vaak voldoende, daarom zijn robuuste rassen juist ook interessant voor de gangbare teelt.'

Knolresistentie onderbelicht

Vanwege de impact van phytophthora op de opbrengst en ook op de overwintering van de schimmelsporen, is Keijzer van mening dat knolresistentie in de discussie over robuust wat onderbelicht blijft. 'Een ras dat nu wat vlekken laat zien, maar mooie gezonde knollen produceert, is waarschijnlijk robuuster dan een ras dat nu gezond lijkt, maar wel gevoeliger is voor zieke knollen. Het is daarom goed om de definitie van robuust nog eens bij te stellen.'

De discussie over wel of niet robuust, is een onderwerp dat op de agenda staat bij besprekingen over een vervolg van het aardappelconvenant, meldt projectleider Niels Heining van Bionext. 'We gaan in overleg met de partners die hebben meegewerkt aan het eerste convenant. De doelstelling voor een vervolg om zoveel mogelijk robuuste rassen te telen, blijft hetzelfde. Dat willen we uitrollen over de bio-aardappelen voor de export en ook over de bio-aardappelen die vanuit het buitenland worden geïmporteerd.'