Met trouwe cichoreitelers naar 10 ton inuline

Manager Agro René Schunselaar van cichoreiverwerker Sensus en akkerbouwer Kees van Dijk uit het Brabantse De Heen blikken terug op dertig jaar inulinecichorei in Nederland. Schunselaar was sinds de start in 1991 gezicht bij de teelt en Van Dijk teelt het sinds 1995. Hij voelde zich aangetrokken tot de teelt.

'Ik had ervaring in de spruitenteelt, ook niet de gemakkelijkste', zegt Van Dijk. 'In cichorei kan veel fout gaan en de teelt daagt me als echte plantenteler nog steeds uit. Aan het begin van het seizoen zijn de planten kwetsbaar.'

Incidenttelers

Schunselaar: 'Wij zeggen wel dat het om de drie O's gaat: opkomst, onkruid en oogst.' De manager Agro is blij met de telers die volhouden en groeien in de teelt. Hij kan minder met de 'incidenttelers', zoals hij de groep noemt die bij gunstige voorwaarden aanhaakt, maar ook het eerste weer stopt.

Een terugblik op de beginjaren roept bij Schunselaar de uitdagingen op. Hoe zet je teelt en verwerking op? Zijn er machines om te zaaien en te rooien? Zijn er telers die een contract willen aangaan? Is er geschikt zaaizaad? In de eerste instantie was het zaaizaad voor surrogaatkoffie.

Schunselaar: 'We begonnen met het ras Orchies. Dat was ontwikkeld voor de drogestofproductie. Later kwamen er andere eigenschappen bij. Overigens is het een groot voordeel dat dit gewas weinig gevoelig is voor schimmels en insecten.' Van Dijk: 'En dat er geen aaltjes op vermeerderen.'

Onkruid

Jonge cichorei is gevoelig voor onkruid. Daarom kwamen er nieuwe rassen die beter bestand waren tegen herbiciden op basis van sulfonylureumverbindingen. Ondanks een lagere wortelopbrengst en inulinegehalte was het ras Chrysolite een succes. Telers konden de middelen Titus en Safari inzetten zonder de cichorei te remmen.

'We zijn nu bezig met de vierde generatie rassen. Die presteren als gewone rassen, terwijl ze tegen de herbiciden kunnen', zegt Schunselaar.

Hogere inulineopbrengsten

De groei van de vraag wil Sensus het liefst bereiken met hetzelfde areaal en de bestaande telers. De verwerker wilde 4 procent hogere inulineopbrengsten per hectare per jaar bereiken.

Schunselaar: 'Met veredeling en teeltinnovaties, zoals bijvoorbeeld Quickstart-fosfaatbemesting op de rij, werken we aan de ene helft van de opbrengstverhoging en met optimalisatie van de teelt aan de andere helft. Teeltregistratie met monitoring door Cimone is een stimulans.' Uiteindelijk groeiden de opbrengsten over de afgelopen zes jaar met 1,5 procent per jaar.

Toelatingen middelen

Om middelen voor de relatief kleine teelt te behouden, zit Sensus boven op de toelatingen. Van Dijk: 'Bonalan en Kerb zijn de basis voor de teelt. We hebben de fungiciden en insecticiden op orde. Onkruidmiddelen hebben we ieder jaar nodig bij de bestrijding van kamille, kruiskruid en melde.' Behoud en verkrijging van een effectief herbicidenpakket is dan ook een speerpunt voor Sensus.

Van Dijk is secuur met de teelt bezig. 'Als het droog is aan het begin, moet je kunnen beregenen. Ik kan dat wel, maar veel Zeeuwse telers hebben die mogelijkheid niet. Als je de plantaantallen niet haalt, haal je de opbrengst niet.'

2020 droog jaar

Vorig jaar was een droog jaar en dat was voor telers met een slechte opkomst slecht voor het saldo. De opbrengsten vielen terug naar 6,5 ton inuline per hectare en de prijzen hielden niet over. 'Daar komt bij dat de winst van Sensus naar de bietenprijs vloeit.'

Voor de telers zou het mooi zijn als er wat extra beloning bij komt, zegt Van Dijk. De cichoreiteelt is geheel vraaggestuurd, zegt Schunselaar. Voor de continuïteit van de hele keten is het belangrijk dat de cichoreiteelt, ook na dit dertigste seizoen, voldoende rendement oplevert.

Specialisme

Met speciale teeltbegeleiders voor cichorei bij CZAV en Agrifirm en een expert bij het kennisinstituut IRS heeft de cichoreiketen mensen met kennis naast de telers staan. Van Dijk was jarenlang betrokken bij de actieve telersvereniging. 'Een telersvertegenwoordiging overlegt met Sensus over contracten, over tarra, over middelen… Is er een probleem, dan kaarten zij dat aan.'

De cichoreiketen probeert tegemoet te komen aan de wens om minder middelen in de teelt in te zetten. Sensus ondersteunt onderzoek, maar ook aankoop en inzet van nieuwe schoffeltechnieken en precisielandbouw. Telers die investeren in mechanische onkruidbeheersing, konden dit seizoen een aankoopsubsidie krijgen.

Onkruidtrekkers

Ook ondersteunt Sensus de inzet van onkruidtrekkers. De laatste Dàg, onkruid! ging over mechanisch onkruid bestrijden en de combinatie met innovatieve spuittechniek. Van Dijk: 'Ik denk daar zeker over na, maar als ik schoffel, ben ik twee dagen bezig met mijn 11 hectare, terwijl ik met de spuit binnen een uur rond ben. Hier op de klei werkt een schoffel beter dan een wiedeg.'