Melkput en melkrobot worden steeds slimmer

De melkrobot blijft terrein veroveren op de conventionele melkstal. Stichting Kwaliteitszorg Onderhoud Melkinstallaties noteerde al dat van de 15.849 melksystemen het in mei dit jaar in 4.574 gevallen om een robot gaat. Dat is meer dan een derde.

In België worden sinds 2016 jaarlijks veel meer robots dan melkstallen verkocht. Vorig jaar was driekwart (119) een robot, tegenover 49 melkstallen, becijferde de Belgische Federatie van de Toeleveranciers van machines, gebouwen en uitrustingen voor de Landbouw en voor de Groenvoorzieningen. Het is iets minder dan in het Belgische topjaar 2019, maar de teneur is duidelijk.

Meeste aanvragen

Delaval levert beide systemen. 'Bijna driekwart van de aanvragen die we krijgen is voor een melkrobot in plaats van een melkstal', ervaart Chris Vanwinsen, manager Projectbureau en technische dienst bij Delaval.

'Nieuwbouwprojecten met een grote melkput van zestien of twintig standen komen in Nederland weinig meer voor, omdat er weinig nieuwe stallen worden gebouwd', vervolgt Vanwinsen. 'In België is dat nog wel het geval. Wel zijn er meer renovaties van melkstallen.'

Carousselmelkstal

Alleen de carrouselmelkstal blijft in aantallen constant. Volgens Kwaliteitszorg Onderhoud Melkinstallaties zijn er op het moment 906 carrousels in Nederland. Vanwinsen: 'Bedrijven die flexibel willen zijn in groei kiezen een draaimelkstal en dan vooral een buitenmelker.'

Vooral de 40-stands carrousel is populair. Daarin zijn vlot 130 tot 170 koeien per uur te melken met één melker. De buitenmelker heeft een grotere capaciteit dan een binnenmelker, omdat de koe recht naar binnen loopt en niet hoeft te draaien op het platform.

Terminal

Gebrek aan overzicht wordt gecompenseerd door een terminal met alle koeien en attenties in beeld. Via het scherm is een koe te separeren of een tweede ronde te geven. En een digitale stem informeert de ondernemer over afwijkingen. Via een aantal camera's zijn de uitloop, separatie of wachtruimte in de gaten te houden.

Een doorzettende trend is meer sensoren, data, vernuft en comfort. Er zijn steeds meer parameters uit de melkstroom per koestand te halen. Melkmeting is standaard en ook activiteitsmeting zie je steeds vaker.

Progesterongehalte

Tegelijk worden ook geleidbaarheid en bloeddetectie steeds meer gebruikt. En met de Delaval VMS is het progesterongehalte te meten, dat een goede indicatie is voor de vruchtbaarheid.

De grotere hoeveelheid data en software brengt ook meer begeleiding en advies voor melkveehouders met zich mee. Denk aan cursussen van meerdere dagdelen en eventueel begeleiding na de opstartperiode.

App

Uitdaging is om alle data duidelijk inzichtelijk te maken. Een app op de telefoon voor een eenvoudige bediening werd onlangs door zowel Lely als Delaval geïntroduceerd. In vrijwel elke nieuwe melkput komt er rubber op de standvloer en een selectiebox naar separatieruimtes als strohok of behandelstraat. Ook de weideselectiepoort is vrijwel standaard. Zelfs als niet wordt beweid.

Energiezuinige oplossingen zoals een frequentiegestuurde pomp, platenkoelers en warmteterugwinning zijn populair. 'Daarbij zien we ook dat de Compact Water Chiller vaak wordt gekozen. Een gecombineerde platenkoeler koelt de melk dan eerst met water naar 18 graden voordat het de tank ingaat, waarna het tot 4 graden wordt gekoeld. Dat scheelt veel energie', weet Vanwinsen.

Energieverbruik

Delaval-collega Andre de Leeuw merkt op dat het energieverbruik behoorlijk kan verschillen tussen de melkveebedrijven. Het aantal visgraatopstellingen loopt hard terug. Zowel nieuw als bij renovatie kiezen ondernemers ervoor om door de achterpoten door te melken in een zij-aan-zij-opstelling, eventueel met rapid exit.

Het aandeel swingoverstallen waar het merk Dairy Master bekend van is, blijft stabiel. 'We verwachten dat de verhouding tussen robotbedrijven en conventionele bedrijven in Nederland in 2025 naar 50-50 gaat. In België gaan we ervan uit dat dit punt in 2030 wordt bereikt. Dit komt door een groot aantal verwachte stoppers bij de kleinere conventionele bedrijven.'

Servicecontracten

Nieuw zijn servicecontracten voor melkstallen. Bij een melkrobot kiest vrijwel iedereen voor een servicecontract. Maar er is een verschuiving naar een volledig onderhoudscontract (85 procent), inclusief dipspray en reinigingsmiddel. Bij de melkput waren nog geen servicecontracten af te sluiten.

'Leasen blijft vooral weggelegd voor een melkrobot. Er moet een restwaarde zijn vast te stellen en eenvoudige demontage. Materialen van een melkstal zijn lang niet allemaal opnieuw te installeren en de montagekosten zijn hoog. Een melkrobot is eenvoudiger te herplaatsen', verklaart De Leeuw.

Koeltank leasen

Opvallend is dat ook de koeltanks vaak worden geleased. Ook dat is waardevaste apparatuur die goed is te herplaatsen. Ondanks dat melkrobots met 80.000 tot 90.000 euro goedkoper zijn dan voorheen, is het leasen in tegenstelling tot vroeger steeds meer geaccepteerd.

'Vroeger leasede maar een paar procent van de klanten hun robot. Nu denkt 50 tot 60 procent van de melkveebedrijven na over leasen. 30 tot 40 procent van de klanten doet het uiteindelijk ook', geeft De Leeuw aan.

Een tweedehands robot van de grotere merken blijft gewild en het aanbod is dan ook gering. Zowel bij startende robotmelkers als uitbreiding met een extra box van hetzelfde type.