Gelderland wil status aparte voor Veluwe in stikstofaanpak

De status aparte voor de Veluwe is nodig, omdat het gebied met 80.000 hectare goed is voor 40 procent van alle Nederlandse stikstofgevoelige natuur. Omdat de meerderheid van de stikstof op de Veluwe van over de provinciegrens komt, wil Gelderland betrokkenheid van het Rijk.

'Wij willen een duurzame Veluwe, waar de natuur op orde is en waar ruimte is voor duurzaam boeren en duurzaam bouwen', zegt gedeputeerde Peter Drenth (CDA). Door geld vrij te maken voor het gebied is het volgens hem mogelijk om veel meer stikstof te reduceren. Dat kan door goed te kijken waar in de meest kwetsbare natuur de grootste milieubelasting vandaan komt. Welke maatregelen het beste werken, verschilt per regio.

Meer koeien in de wei

Maatregelen specifiek gericht op de Veluwe zijn het meest effectief, blijkt uit onderzoek dat Wageningen University & Research (WUR) in opdracht van de provincie uitvoerde. Voor de Veluwe betekent dat voor de agrarische sector bijvoorbeeld zorgen voor meer koeien in de wei en het scheiden van mest en urine van vee.

Deze week stelde het Gelderse provinciebestuur de uitvoeringsagenda Gelderse Maatregelen Stikstof (GMS) vast. Hierin hebben provincie en partners de eerste afspraken gemaakt over maatregelen die zorgen voor een stikstofafname van 25 procent van Gelderse stikstofbronnen in 2025, naast de landelijke stikstofaanpak. En voor het sterker maken van de natuur.

Samenwerking nodig

Drenth: 'Deze plannen hebben we gemaakt in overleg met alle sectoren, zoals de bouw, landbouw, industrie, mobiliteit en natuur. Maar we kunnen het niet alleen. Daarom vragen we het kabinet om samen werk te maken van herstel van de natuur, transitie naar een meer duurzame landbouw en het verduurzamen van de industrie. De Veluwe heeft een sleutelrol in de stikstofcrisis. Als het hier op orde is, is er economisch meer mogelijk in Gelderland en dat deel van Nederland dat voor stikstof van de Veluwe afhankelijk is.'

Het onderzoek van de WUR richtte zich op de vraag wat een gebiedsgerichte inzet van landelijke landbouwmaatregelen meer kan opleveren. Het blijkt dat een gebiedsgerichte aanpak beter werkt dan eenzelfde aanpak voor alle stikstofgevoelige natuurgebieden in Nederland: de stikstofopbrengst wordt verdubbeld als geld gebiedsgericht wordt ingezet.

Provincie Gelderland had gevraagd om te onderzoeken of er manieren zijn om de investeringen in algemene landbouwmaatregelen van het Rijk slimmer, gebiedsgericht en met meer stikstofafname in te zetten in Nederland en Gelderland. Daarvoor zijn de twee landelijke beëindigingsregelingen (Regeling gerichte aankoop veehouderijen en Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties) voor heel Nederland doorgerekend.

Meer stikstofwinst

De WUR komt met een aantal aanbevelingen om ervoor te zorgen dat een gebiedsgerichte inzet van landelijke maatregelen meer stikstofwinst oplevert. Een van de aanbevelingen is om niet alleen in te zetten op stikstofmaatregelen, maar ook te kijken naar andere doelen. Voorbeelden daarvan zijn droogtebestrijding en vermindering van de uitstoot van broeikasgassen (CO2). Daarnaast adviseert de WUR om niet lukraak bedrijven op te kopen, maar te kijken welke bedrijven de meeste invloed hebben op de natuur. En om niet alleen op te kopen, maar ook te innoveren.

Daar waar nog geen landelijke overeenstemming is bereikt tussen het ministerie van LNV en de landelijke landbouwpartners over veevoermaatregelen, komt de provincie met een Gelders voorstel voor een pilot met 250 Gelderse melkveeboeren. Dit voorstel wordt gedragen door de Gelderse afdeling van de NMV. De provincie vraagt de minister samen hiermee aan de slag te gaan in Gelderland.

Aan de slag

Gelderland zegt in de uitvoeringsagenda te kiezen voor maatregelen die het meeste effect hebben, voor zowel de Veluwe, Achterhoek als Rijntakken. Het vraagstuk is echter op de Veluwe het meest dringend, door de grootte van het gebied en de slechte staat van de natuur. Daarom wil provincie Gelderland daar als eerste aan de slag.

Het vraagstuk in Gelderland is groot, benadrukt gedeputeerde Drenth. 'Gelderland is Nederland in het klein: we hebben veel natuur, veel agrarische bedrijven, industrie en ook een grote woningbouwopgave. Alles komt hier samen. En we hebben zowel de natuur als de economie en dus ook zeker de agrarische sector hard nodig. We doen een handreiking om zowel Gelderland als Nederland te helpen. Samen komen we uit de crisis.'

Reactie LTO

Ben Haarman, portefeuillehouder stikstof namens LTO Noord regio Oost, vindt het een goede zaak dat Gelderland de GMS heeft laten doorrekenen. 'De focus op de Veluwe kan ik me voorstellen, daar ligt het zwaartepunt. Het WUR-rapport volgt de richting die ook in het LTO-plan Duurzaam Evenwicht naar voren komt. Het kan niet zo zijn dat alleen boeren dichtbij Natura 2000-gebieden de problematiek oplossen, dat is onmogelijk.'

'Het is belangrijk dat er flankerend beleid is door de provincie en het Rijk. Daarmee moet je boeren verleiden en faciliteren om maatregelen te kunnen nemen. Daarbij gaat het om innovatie, maar ook het faciliteren van verplaatsing als dat moet.'

Kritische depositiewaarden

Volgens Haarman moet er ook verder worden gekeken naar de kritische depositiewaarden voor stikstof. 'Voor een aantal gebieden is het totaal onmogelijk om die te halen. Daarom is het van belang dat je ook kijkt naar andere aspecten, zoals hydrologie. Kijken we alleen naar stikstof, dan komen we over een aantal jaar tot de conclusie dat er boeren zijn weggehaald zonder dat dit tot de juiste oplossingen leidt.'