Risico zonnepanelen vraagt aandacht

In mei brandde een houthandel in het Friese Noardburgum tot de grond toe af. Op de daken van de loodsen lagen zonnepanelen die door de vlammen zijn verwoest. Kleine deeltjes van de panelen stegen op door de enorme hitte en daalden kilometers verderop neer in weilanden. Het gras van deze percelen kan (gedeeltelijk) niet worden gebruikt als veevoer en moet worden afgevoerd. Zo is de brand ook een schadepost voor de boeren in de omgeving.

De situatie in Noardburgum is niet uniek. Er zijn vaker branden geweest met vergelijkbare neerslag van deeltjes in akkers en weilanden. Steeds leidde de brand tot dezelfde vragen. Hoe moet de rommel worden opgeruimd? Wie stelt de getroffen boer schadeloos? Hoe groot zijn de risico's en zijn die risico's verzekerbaar? De opstalverzekering dekt in de meeste gevallen de schade aan de direct omliggende percelen. Er is geen dekking voor opruimkosten in de omgeving, anders dan direct aangrenzende locaties.

Coulance

Er is geen duidelijkheid wie deze kosten moet vergoeden. Deze schade kwam in het verleden niet voor en was daarom ook niet te verzekeren. Bij enkele van de branden die zich hebben voorgedaan, hebben de verzekeraars coulance getoond en de schade van niet-aangrenzende omwonenden vergoed. 'Dit is op termijn geen houdbaar model', zegt woordvoerder Iwanna de Jonge van het Verbond van Verzekeraars.

Het Verbond van Verzekeraars verwacht dat de verzekeringsmarkt op termijn inspeelt op de vraag uit de markt om de risico's van zonnepanelen wel verzekerbaar te maken. Dit kan bijvoorbeeld door het uitbreiden van polisvoorwaarden. Hoe dit eruit gaat zien, laat het verbond aan de verzekeringsmaatschappijen over. Daarna is het aan de klanten om te bepalen of zij deze extra dekking willen afsluiten.

Verzekeringspremie

Om een polis op te stellen, is onderzoek nodig, stelt De Jonge. Zo is het risico, waar de verzekeringspremie mee samenhangt, nog onvoldoende duidelijk voor verzekeraars. Daarvoor zijn simpelweg te weinig data beschikbaar.

'Nieuwe energiebronnen brengen nieuwe veiligheidsrisico's met zich mee. Zonnepanelen op het dak, accu's van e-bikes, laadpalen in parkeergarages, de lijst aan nieuwe duurzame ontwikkelingen is eindeloos. De risico's zijn nu nog voor een deel onbekend. Verzekeraars komen daardoor in de praktijk geregeld onveilige situaties tegen.'

Brandtestprogramma

Er lopen diverse onderzoeken naar onder andere de brandveiligheid en verzekerbaarheid van zonnepanelen op daken. Deze worden uitgevoerd door het Instituut Fysieke Veiligheid, RIVM, TKI Urban Energy en TNO. Onderdeel hiervan is een brandtestprogramma.

Een ander aspect waar het Verbond van Verzekeraars aandacht voor vraagt, is de installatie van de panelen. De Jonge raadt ondernemers met plannen voor zonnepanelen aan om eerst met hun verzekeraar in gesprek te gaan over de constructie. Er is geen specifiek toezicht op de installateurs en er wordt van overheidswege gewerkt aan een gedragscode 'zon op dak' en een erkenningsregeling voor installateurs.

Preventiebrochure

Het Verbond van Verzekeraars heeft met Holland Solar en Techniek Nederland een preventiebrochure opgesteld. Ook is er in samenwerking met Scios een nieuwe inspectiemethodiek ontwikkeld, de Scios Scope 12. Omdat hiermee de verzekeraars meer zekerheid wordt gegeven over de kwaliteit van de installaties, is het de verwachting dat dit bijdraagt aan de verzekerbaarheid.

Naar aanleiding van de brand in Noardburgum heeft LTO Noord de problematiek samen met vier gemeenten en de Veiligheidsregio Fryslân aangekaart bij staatssecretaris Dilan Yesilgöz-Zegerius van Economische Zaken en Klimaat. Ze hebben onder meer aangedrongen op het opstellen van een zonnepanelenprotocol. Daarin moet worden vastgelegd hoe de betrokken partijen omgaan met brand.

'De overheid heeft geen richtlijn waarin staat hoe we om moeten gaan met de deeltjes die vrijkomen bij een brand', schetst Roel Visser, beleidsmedewerker bij LTO Noord regio Noord. 'Dat houdt in dat lokale autoriteiten per situatie moeten bekijken wat ze moeten doen.'

Protocol

In zo'n protocol zou bijvoorbeeld kunnen worden omschreven wat boeren met hun ruwvoer moeten doen als er een bepaalde hoeveelheid glas- of kunststofdeeltjes in is terechtgekomen. Visser ziet het asbestprotocol als voorbeeld voor het zonnepanelenprotocol.

LTO Noord roept de staatssecretaris op om een waarborgfonds in te stellen. Hiermee kunnen gedupeerde grondgebruikers schadeloos worden gesteld. 'Het zou een tijdelijke oplossing kunnen zijn tot de marktoplossing van de verzekeringsmaatschappijen er is', zegt Auke-Jan Veenstra, themaspecialist klimaat en energie bij LTO. 'Dit probleem moet worden aangepakt, anders betekent het een rem op de uitrol van zonnepanelen.'