Gewassen groeien onder zonnepanelen

Patrick Bekkers, een van de initiatiefnemers, had eerder plannen voor een grootschaliger aanpak. Maar op een andere locatie stuitte hij op weerstand van omwonenden. De huidige locatie ligt in de 'Duurzame Polder', het gebied boven de lijn Oss-Rosmalen dat gemeenten op het oog hebben voor windmolens en zonnevelden.

Op het bouwblok van een voormalige varkenshouderij realiseerde Bekkers een pilot met een combinatie van groenteteelt en zonnepanelen. De gemeente gaf daarvoor een vergunning voor vijf jaar. Daar bouwde hij in 2020 een testopstelling met dertig panelen. Onder de panelen teelde hij diverse groenten.

De eerste ervaringen waren goed en daarmee overtuigde Bekkers onder andere de hogescholen HAN Arnhem/Nijmegen en de HAS in Den Bosch om mee te werken. Ze doen nu onderzoek naar de teelt, de techniek en de commerciële kansen van de combinatie.

Dit jaar is een park aangelegd van 320 lichtdoorlatende panelen met groenteteelt eronder. Er zijn vijf typen zonnepanelen aangebracht, met verschillen in lichtdoorlatendheid en een combinatie van panelen en heldere glasplaten.

Onder de panelen is druppelirrigatie aangebracht en er zijn veel sensoren die variabelen meten, zoals temperatuur van lucht en bodem, lichthoeveelheid, windkracht en stroomopbrengst. Ook de invloed op het bodemleven wordt nauwgezet gevolgd. De panelen zijn verplaatsbaar over rails, zodat werk aan de groenten mogelijk is.

De eerste resultaten zijn hoopgevend. Volgende week wordt de eerste botersla geoogst. 'Die heeft het gigantisch goed gedaan', constateert Bekkers. Aan de andere kant van het erf ligt het referentieveld. Daar groeien dezelfde gewassen met dezelfde teeltmaatregelen, maar zonder panelen erboven. Het tweejarige onderzoek van beide hogescholen zal uitwijzen welke gewassen het beste resultaat opleveren onder de panelen.

De initiatiefnemers willen toe naar een kant-en-klaar concept dat overal is neer te zetten, inclusief een gebruiksaanwijzing over de installatie en de beste manier van telen. Plannen voor een opstelling tot 1,5 hectare liggen nu op de tekentafel.

Naast het verkopen van de installatie willen de initiatiefnemers een vereniging oprichten, waarbij de leden zelf groenten kunnen oogsten voor een prijs die ze ook aan de groenteboer betalen. En deelnemers kunnen als vrijwilliger meehelpen op het groentestroombedrijf.

De partijen gaan nu onderzoeken of daarvoor genoeg interesse is bij Ossenaren. 'Oss heeft 98.000 inwoners. Dat zijn zo'n 40.000 gezinnen. We hebben slechts honderd mensen met interesse nodig', rekent Bekkers voor. Dat is haalbaar, wil hij maar zeggen.

Een tweede afzetkanaal is de winkel De Firma Streek die vandaag wordt geopend in Oss. Daar kunnen ook andere ondernemers uit de regio een schap huren om hun producten te verkopen. In de winkel komt ook de Osse VVV.

Bekkers: 'In Oss kopen tachtig van de honderd mensen gewoon in supermarkten. De andere twintig gaan naar een slager en een groenteboer, die kopen ook streekproducten en biologische producten. Die categorie is voor ons belangrijk.'

Minder CO2-uitstoot

De ondernemer constateert dat in coronatijd de bewustwording is gegroeid over voedsel en waar het vandaan komt. Hij wil daarop inspelen. 'In De Firma Streek wordt niets ingevlogen. Alles komt uit een cirkel van 25 kilometer rond de winkel. Dat betekent minder transport en minder uitstoot van CO2.'

De initiatiefnemers gaan in de businesscase uit van beide afzetkanalen. Ze onderzoeken hoe kansrijk die zijn. 'Stel dat beide geen succes zijn, dan verkopen we onze groenten via de handel', zegt Bekkers. 'Ook dat kan, want we hebben een dubbel verdienmodel. We verkopen stroom én groenten.'