Rugopbouw voor peen en aardappelen onder de loep in demoproef

Jarenlang klonk in de peenteelt de waarschuwing: kijk uit met 'dichtgemetselde' ruggen. Ze werden gelinkt aan bewaarziekten, die meer kans krijgen onder zuurstofloze omstandigheden.

Maar een te losse rug houdt ook een gevaar in. De afgelopen jaren moesten peengewassen vanwege droogte vrijwel standaard meerdere keren worden beregend om ze aan de gang te krijgen. En dan nog viel het resultaat soms tegen.

Beregenen

Dat moet en kan beter, stelt zelfstandig adviseur Christoffel den Herder. 'Sommige mensen denken te gemakkelijk over beregenen. Beregenen doet wat met je grond. De grond slaat dicht en het water is vaak te zout', legt hij uit.

'In het buitenland kiezen telers vaker voor het gebruik van aangedreven diabolo's bij het frezen. De rug wordt dan stijver, maar als je een goed moment kiest, dan druk je de rug niet volledig in elkaar. Ook in pootaardappelen betekent een fijnere rug meer vocht en dus een betere knolzetting', zegt Den Herder.

Met subsidie van provincie Groningen ligt er dit jaar een demoproef op proefbedrijf Kollumerwaard in Munnekezijl, waarin twee frezen op twee tijdstippen zijn ingezet, in zowel winterpeen als pootaardappelen. Het gaat om de eigen AVR-frees van het bedrijf en een Struikfrees voorzien van diabolorollen.

Minder haken

Het afzonderlijke effect van de rol kan niet worden beoordeeld, want de AVR-frees heeft minder haken en legt de grond grover neer. 'Wat we wel hopen te kunnen laten zien, is het verschil tussen een losse, grove rug en een fijne, vastere rug', zegt Den Herder.

Samen met bedrijfsleider Philip Kramer laat Den Herder het resultaat zien op het NKG-perceel, waar de peen gekiemd ligt. Met een schop steekt hij de rug doormidden. Het verschil tussen het werk van de AVR en de demomachine van Struik is goed te zien. Uitwendig zie je al dat de Struikruggen steiler en daardoor hoger zijn. Inwendig zijn de AVR-ruggen beduidend grover van structuur.

Nauwelijks verschillen

'Zo zie ik het liever', knipoogt Kramer in de richting van Den Herder. In beide gevallen ligt het zaad goed in het vocht. 'Dit is mooie grond en we hebben veel regen gehad. Dus ik verwacht in de opkomst niet direct verschillen', zegt Den Herder. Ook de twee freestijdstippen laten op het eerste gezicht nauwelijks verschillen zien.

'We hebben begin april een deel van de ruggen getrokken, toen het nog vrij nat was. Puur om te laten zien wat er gebeurt als je alle zuurstof uit de grond drukt. Maar de grond was te mooi. Wel is de grond wat vaster, maar je ziet dat de structuur goed is. Dit gaat geen problemen geven met zuurstofloosheid.'

Discussiëren over aanpak

Naast het verzamelen van data is het de bedoeling om met telers tijdens het groeiseizoen het land in te gaan om te discussiëren over de aanpak.

'Je ziet dat mensen naar oplossingen zoeken. Sommigen kiezen voor een extra overtopfreesje achter op de frees, die de fijne grond boven op de grovere kluiten legt. Dat kan ook een prima oplossing zijn. Maar om droge kluiten te laten verweren, denk ik dat veel telers meer gebruik kunnen maken van het vocht dat in de rug zit', vindt Den Herder.

'Als je kluitjes nog even goed in de rug drukt, komen ze in aanraking met het vocht en vallen ze alsnog uit elkaar, is mijn ervaring.'

Bang voor aangedreven rol

De adviseur weet dat telers bang zijn voor een aangedreven rol. Hij herkent de zorg. 'Is het echt nat, dan smeert zo'n rol, want hij draait net iets harder dan de rijsnelheid. Maar als de grond bekwaam is, dan kan dat aanwrijven geen kwaad', stelt hij.

'Mijn ideaal is om ruggen met diabolorol op tijd op te bouwen en daarna met de schoffel voorop zaaien. Dan ben je de korst kwijt, waardoor het kouter er geen last van heeft en er ook geen vaste delen in de zaaivoor schuiven. Het zaad komt dan mooi in het vocht.'