Hamer waagt eerste serieuze poging over links

In opdracht van de Tweede Kamer brengt Hamer naast de meest kansrijke partijen ook in kaart in welke dossiers obstakels tussen partijen overwonnen moeten worden. De toekomst van de landbouw zal zeker op dat lijstje staan. De veelvuldig bepleitte vleestaks laat goed zien hoe groot de verschillen zijn.

PvdD, GroenLinks, D66 en ChristenUnie willen zo'n milieuheffing. VVD en CDA zijn faliekant tegen. PvdA voelt er, weliswaar om andere redenen, ook niets voor. Op deze wijze zijn er inmiddels meer grote verschillen aan het licht gekomen.

Maatschappelijke organisaties

De informateur spreekt ook met maatschappelijke organisaties over belangrijke kwesties. Vanuit die hoek wordt zij overstelpt met wensen, zoals daar zijn de 'opknapbeurt voor het platteland' en het stikstofvoorstel van LTO. Maar ook de roep om 'eerlijke beprijzing' van de Transitiecoalitie Voedsel en een ambitieuzere klimaataanpak van de milieubeweging.

Hamer zal alle belangen afwegen, maar het is onmogelijk om iedereen ter wille te zijn. Volgens haar zal het regeerakkoord plannen moeten bevatten voor een 'duurzame economie', een 'inclusieve samenleving' en 'digitalisering'. Dat staat in een stuk dat ze schreef op basis van de eerder door haar met de fractievoorzitters gevoerde gesprekken.

De visie op hoe deze plannen moeten worden uitgevoerd, loopt uiteen. Neem de verduurzaming van de landbouw. Waar links inzet op forse krimp, zien meer gematigde partijen kansen in innovatie en kringlooplandbouw.

Beste kaarten

Duidelijk is wel dat de beste kaarten voor een nieuw kabinet (nog steeds) in handen zijn van VVD en D66. D66-leider Sigrid Kaag heeft gezegd dat zij een 'zo progressief mogelijk' kabinet wil, met VVD, CDA, PvdA en GroenLinks. VVD-leider Mark Rutte ziet een coalitie met beide linkse partijen niet zitten. Mogelijk gaat dit ook het CDA te ver. Een kabinet over rechts lijkt vrijwel uitgesloten. De enige vrijage hier was tussen VVD en JA21 te zien.

Bij de formatie in 2017 wist LTO voor de land- en tuinbouw veel binnen te halen. Dat resulteerde onder meer in een flink budget voor de uitkoop van varkenshouders. Deze keer ligt de inzet flink hoger met 15 miljard euro voor de stikstofaanpak. Het voorstel steunt ook op de rechter pijler Bouwend Nederland en de linker pijler Natuur & Milieu en Natuurmonumenten.

Hamer is begonnen te vissen of dit en andere wensenlijstjes VVD, D66, CDA, PvdA en GroenLinks kunnen bekoren. De eerste stappen zijn gezet tijdens een gezamenlijk gesprek waarbij ook SP en ChristenUnie mochten aanschuiven. Met die laatste twee partijen valt er voor Rutte ook nog wat te kiezen.