NVB-voorzitter: 'Basel IV maakt verdienmodel nog urgenter'

Banken maken zich zorgen over de inkomenspositie van boeren, aldus Buijink. 'Banken financieren alleen als het verantwoord is. We moeten altijd kijken of ondernemers een financiering kunnen dragen. Het is daarom belangrijk om het verdienmodel in de agrosector te verbeteren. Dat vraagt om eerlijke prijzen middels een ketenaanpak, waarvoor LTO Nederland al initiatieven nam.'

De agrarische sector financieren wordt duurder voor banken

Chris Buijink, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Banken

Banken nemen daar ook een verantwoordelijkheid in, legt Buijink uit. Zij hebben zich met het Klimaatcommitment verbonden om bij te dragen aan de doelen van het kabinet. Dat betekent onder meer dat zij structureel met klanten, zoals de ketenpartijen in de agrarische sector, in gesprek gaan over verduurzaming.

De naderende invoering van nieuwe kapitaaleisen vanuit Basel IV maken financiering van agrarische bedrijven niet eenvoudiger. Het Basel Committee, de internationale toezichthouder op banken, heeft nieuwe regels opgesteld die per 1 januari 2023 moeten ingaan. Deze regels hebben niet alleen impact op banken, maar zeker ook op boeren.

Ingrijpende nieuwe regels

Basel IV stelt ingrijpende nieuwe regels voor de weging van de kredietrisico's. Die weging is van belang voor de manier waarop banken hun financiële buffers berekenen. Banken moeten hierdoor meer gaan financieren vanuit rentabiliteit en liquiditeit, bedoeld om de bankensector robuuster te maken.

'Op zich een mooi streven', vindt Buijink. 'Maar voor agrarisch ondernemers betekent het dat de waarde van hun land minder gaat meetellen als onderpand. De agrosector financieren wordt dus duurder voor banken. Dat is juist wat we niet willen. Wij denken dat financiering zo moeilijker wordt dan noodzakelijk is. Daardoor beperkt het de mogelijkheden om de financiering te bieden die juist nodig is in die grote transitie in de agrarische sector. Het is 'tekentafeldenken' van centrale bankiers geweest.'

Landschapsbeheer

Buijink ziet tegelijkertijd ook mogelijkheden voor verdienmodellen voor de agrarische sector, zoals het versterken van de biodiversiteit en het beheren van het landschap. 'Dat heeft ook een waarde voor de samenleving.'

Als voorbeeld noemt Buijink de oprichting van de Rabobank Carbon Bank, waarmee agrarisch ondernemers CO2 opslaan in hun land om de uitstoot op macroniveau te reduceren. 'Dat is een inspirerende ontwikkeling. Door waarde te geven aan CO2-opslag wordt dit van belang voor bedrijven die de CO2-emissie omlaag moeten brengen en in de carbon credits moeten handelen. Het staat nog in de kinderschoenen, maar het kan een verdienmodel worden voor agrariërs.'

Die transitie vraagt volgens Buijink een brede aanpak. 'Niet alleen financiering speelt een rol. Maar ook regie tussen de verschillende betrokken overheden. Plus een masterplan vanuit de overheid voor een duurzaam Nederland.'

Innoverend vermogen vasthouden

Innovatie is de sleutel, vervolgt de voorzitter van de NVB. 'Dat innoverend vermogen, daarin moet de sector kunnen blijven vooroplopen willen we toe naar een duurzaam Nederland. Een toekomstbestendig agrobedrijf kan in de kern niet anders dan een innoverend agrobedrijf zijn.'

De transitie naar een duurzame samenleving vraagt volgens Buijink om een brede aanpak. Hij pleit voor duidelijke regie tussen de verschillende betrokken overheden.

PAS-melders

Een ander punt van aandacht zijn de Programma Aanpak Stikstof (PAS)-melders. Als deze ondernemers hun bedrijf moeten herfinancieren, leidt dat tot problemen. Zij beschikken niet over een vergunning voor hun bedrijfsvoering en daardoor gaat de bank niet over tot herfinanciering. Buijink heeft hierover gesprekken gevoerd met LTO en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).

De NVB-voorzitter denkt dat drie zaken moeten worden geregeld. 'Voor de korte termijn is het belangrijk dat het ministerie van LNV aangeeft hoeveel dieren over drie jaar vergund zijn. Een een schriftelijke toezegging dat er niet wordt gehandhaafd in de tussentijd. Verder is het belangrijk dat ondernemers een vergoeding wordt geboden als die toezegging onverhoopt niet houdbaar blijft.'

Op basis van deze voorwaarden kunnen banken de komende drie jaar, in afwachting van een definitieve regeling, financiering geven waarmee het bedrijf kan worden voortgezet. Voor de lange termijn moet een structurele oplossing komen, meent Buijink. 'Daarbij denk ik aan innovatie en ondersteuning van de overheid. En als bedrijven besluiten niet door te gaan, moet de overheid zorgen voor een warme landing.'