Hele snavel vergt uiterste van vakmanschap

Het leek jarenlang een kleine ingreep in de pluimveesector: met infrarood, oftewel de IR-methode, het puntje van de snavel bij kuikens verwijderen. 'Maar met de hele snavels lijkt het soms wel of we met een andere diersoort te maken hebben', ervaart Evert Bos, pluimveespecialist bij ABZ Diervoeding.

Bos heeft de afgelopen jaren in verschillende stalsystemen aan den lijve ondervonden hoe groot de verschillen zijn tussen hennen zonder en met snavelpunt. 'Ze eten en drinken anders en het totale management vergt het uiterste van het vakmanschap van de pluimveehouder.'

Afgewogen rantsoen

Een afgewogen rantsoen is volgens de pluimveespecialist daarom belangrijker dan ooit. 'Als het voer niet goed is, ontstaan eerder problemen in de stal. En elke vorm van stress telt dubbel zo zwaar met hele snavels. Maar voer is zeker niet allesbepalend. Ook licht, lucht en water spelen een rol.'

Ook verlichting is belangrijk. 'De nesten moeten goed vindbaar zijn, maar je wilt ook donkere plekken in de stal creëren waar de hennen van een lagere pikorde kunnen schuilen. Doe je dat niet, dan blijven ze hoog in het stalsysteem en nemen ze te weinig voer op. Juist deze hennen ervaren veel meer stress.'

Slecht verenkleed

Uit onderzoek blijkt dat een eiwittekort de ergste vorm van pikkerij, kannibalisme, op kan wekken. Volgens Henry van 't Hof, nutritionist bij De Heus Voeders, zijn proeven in die richting vanuit het oogpunt van dierenwelzijn weer gestaakt. 'Een slecht verenkleed zorgt er bovendien voor dat de kippen meer voer nodig hebben om warm te blijven, waardoor de voerkosten oplopen.'

Een van de maatregelen die voerleveranciers toepassen, is homogener voer produceren. 'De structuur van het huidige legmeel ziet er significant anders uit dan tien jaar geleden', zegt Van 't Hof.

Middelgrote deeltjes

'We sturen tijdens het productieproces op het verhogen van het aandeel middelgrote deeltjes, tussen de 1 en 3 millimeter, in het voer. Dat voorkomt selectief pikken van de grovere delen, wat kippen graag doen, en verlengt de eettijd in vergelijking met het opnemen van gepelleteerd voer. We zien dat kippen daardoor minder op elkaar pikken.'

Homogeen legmeel schreeuwt om één aanvulling: maagkiezel om de spiermaag genoeg te prikkelen. Jos Fransen, biologisch pluimveespecialist bij Reudink: 'Ik vergelijk de maag met een molensteen die moet draaien om een goede vertering te krijgen. Het voer moet dus letterlijk scherpte hebben.'

Samenstelling voer

Ook de samenstelling van het voer is veranderd. Volgens Van 't Hof gaat het vooral om de toevoeging van specifieke vezels en andere keuzes in eiwitbronnen. 'Darmgezondheid is diergezondheid, zeggen wij. Vooral de vezels zorgen voor een goede werking van de spiermaag, de juiste passagesnelheid en vertering van het voer en het stimuleren van het verzadigingsgevoel.'

Het juiste rantsoen kan ook de beschadiging van de darmwand, veroorzaakt door Clostridium perfringens, voorkomen. 'Deze bacterie gedijt goed bij onverteerbare eiwitten en die willen we dus minimaliseren. Een slecht functionerende darm zorgt er namelijk voor dat de complete balans in wat de hennen daadwerkelijk aan voedingsstoffen opnemen verstoord raakt.'

Hoger rendement

Bij ABZ Diervoeding valt de keuze op beter verteerbare eiwittenbronnen zoals soja en erwten als alternatief voor graandistillers en tarwegries. Ook de niet-essentiële aminozuren, die de kip zelf kan aanmaken, komen meer in het rantsoen. 'Dat maak het voer duurder, maar door je koppel goed te laten draaien, zal het rendement hoger uitvallen', zegt Bos.

De inzet van vezels blijft voer voor discussie. Luzerne, gerst en haverdoppen zorgen voor rust in de darmen, maar hebben geen voedingswaarde. Dat leidt tot verschillende keuzes in de sector, vooral tussen de leghennenhouders die op stuks of op kilo's produceren.

Gezondheid

Bos: 'In het laatste geval zoek je naar een 100 procent voer dat energie- en eiwitrijk is, maar over het algemeen zie je dat de optimale voerconversie met de hele snavels nauwelijks nog een item is. Het draait om gezondheid.'

Reudink is gestart met gedifferentieerd voeren, waarbij 's ochtends met meer eiwit en energie op de behoefte van de kip wordt gestuurd, aangevuld met 's avonds een aangepaste maaltijd ter ondersteuning van de eischaalvorming. Fransen: 'Met moderne voersystemen en voldoende silocapaciteit is de omslag makkelijk te maken.'

Menu niet veranderen

Is het menu op orde, verander dan zo weinig mogelijk, pleiten de voerspecialisten. Ander voer zorgt namelijk weer voor een mogelijk nieuw stressmoment.