LTO: beleidskeuzes staan bodemdoelen in de weg

Onlangs publiceerde Schouten een Kamerbrief over de voortgang van het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn. Daarin worden stevige maatregelen aangekondigd om de grond- en oppervlaktewaterkwaliteit verder te verbeteren, want daarin bungelt Nederland nog altijd onderaan de Europese ranglijstjes.

'Alle beleidsvoornemens die vanuit het ministerie komen, ademen de wens uit naar steeds striktere regelgeving. Dat staat haaks op de verkondigde boodschap dat de boer moet worden aangesproken op zijn vakmanschap', zegt akkerbouwer Tineke de Vries uit het Friese Hallum. Zij is onlangs benoemd tot portefeuillehouder Bodem & Water bij LTO Nederland.

Nitraatuitspoeling

Onderzoek laat zien dat in 2018 de daling van de nitraatuitspoeling uit landbouwpercelen tot stilstand kwam en een stijgende lijn werd ingezet. De oorzaak moet worden gezocht in de droge zomers die we sindsdien hebben gehad. Daardoor namen gewassen minder nitraat op, schrijft Schouten aan de Kamer.

Eerder stelde de minister al voor om de teelt van uitspoelingsgevoelige gewassen op zand- en lössgronden in te ruilen voor meer vang- en rustgewassen. In de recente voortgangsrapportage verruimt ze dit naar alle rooigewassen. Ook denkt ze aan een grotere inzet op bufferstroken, aanscherpen van gebruiksnormen en een verbod op de teelt van twee uitspoelingsgevoelige gewassen achter elkaar.

'Daarmee is de toon gezet. De minister ontspoort in generiek beleid', zegt De Vries. 'Wij boeren gaan uit van wat gewassen en wat de bodem nodig hebben. De minister zit erg op milieudoelen, het juridisch borgen daarvan en de handhaving daarvan. Dat is niet in lijn met 'de boer aan het roer'.'

Lastig sturen

Het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn maakt het volgens de Friese akkerbouwer voor boeren lastig om te sturen op nieuwe opgaven die aan de landbouwbodems worden gekoppeld. 'Denk aan bodemvruchtbaarheid voor gezonde weerbare gewassen, klimaatadaptatie en CO2-opslag. De voorstellen bieden weinig perspectief om daar de goede dingen voor te doen.'

Het stoort De Vries dat vanuit LNV steeds meer beperkingen worden ingesteld en dat ondernemers niet worden aangesproken op hun vakmanschap. 'Ik mis bij LNV het integraal denken. Er wordt gedacht in hokjes met afzonderlijke doelen, terwijl deze wel samenkomen op het boerenerf.'

Kaderrichtlijn Water

Schouten wil eind dit jaar een definitief voorstel voor het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn naar de Tweede Kamer sturen. De verdere uitwerking komt waarschijnlijk op het bordje van haar opvolger. Politiek gezien staat er druk op het verbeteren van de waterkwaliteit. In 2027 moet Nederland voldoen de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) voor oppervlaktewater. Een volgend kabinet zal willen voorkomen dat dit net zo'n debacle wordt als de stikstofrichtlijn voor Natura 2000-gebieden.

‘We zetten ons als Nederland steeds verder vast. We zien het nu weer met de doelen voor CO2-reductie. Daarom pleiten wij ervoor in de KRW toe te werken naar een gebiedsgerichte aanpak in plaats van generieke maatregelen. Daarbij worden waterkwaliteitsdoelen vertaald naar individueel bedrijfsniveau en krijgt de ondernemer de ruimte en de verantwoordelijkheid om te werken aan vooraf vastgestelde doelen’, zegt De Vries.