Zeeuwse fruitteler zet windmachine in tegen nachtvorstschade

Giljam Zuidhof startte in 2020 als eerste met het gebruik van een mobiele windmachine tegen nachtvorstschade in de fruitteelt. De teler heeft een boomgaard met appels en peren in Hoedekenskerke. 'De windmachine is een uitkomst voor de teelt van fruit op de Zeeuwse eilanden', zegt Zuidhof.

Het vinden van een goede methode om nachtvorstschade tegen te gaan in de fruitteelt, is de laatste jaren steeds essentiëler geworden. Dit is vooral toe te schrijven aan klimaatverandering. De wintermaanden zijn minder koud, terwijl de maanden april en mei juist grondvorst meebrengen. 'Vroeger begonnen de bomen pas in mei te bloeien, tegenwoordig begint dit al in april', meldt de teler. 'Nu de bomen eerder in bloei staan, is de kans op nachtvorstschade in de maanden maart, april en mei veel groter.'

Vorstringen en stropdassen

Tijdens het groene knopstadium kan nachtvorst ervoor zorgen dat bloemen loslaten. Hierdoor kunnen minder vruchten zich gaan zetten. Daarnaast vermindert nachtvorst de kwaliteit van het fruit. 'In het roze knopstadium zijn de vruchten het meest kwetsbaar. In dit stadium zorgt nachtvorst voor verruwing en afwijking aan de vruchten. Bij fruit zijn dit vooral vorstringen en stropdassen', vertelt de Zeeuwse ondernemer.

Veel fruittelers in andere gebieden van Nederland gaan de nachtvorstschade tegen met beregening, maar in Zeeland behoort dit niet altijd tot de mogelijkheden. Er is slechts beperkt zoetwater beschikbaar. Zuidhof is bovendien geen voorstander van beregening. 'Het water zorgt voor uitspoeling van de grond en van stikstof. Daarnaast komt phytophthoraschade vaak voor. Dit zijn schimmels ontstaan door het water, die de bomen aantasten', legt hij uit.

Gefascineerd

Vorig jaar stuitte de teler tijdens een beurs in Italië op de mobiele windmachine van Tow and Blow. De windmachine verdrijft koude lucht bij de grond en gaat hierdoor nachtvorstschade tegen. In Nederland is er nog weinig bekend over de machine, terwijl er in delen van Italië en in Washington al veel mee wordt gewerkt. 'Ik was zo gefascineerd door de machine, dat ik deze op de bonnefooi heb gekocht', vertelt Zuidhof. 'In Nederland waren geen importeurs van de Tow and Blow, dus heb ik de machine zelf vanuit Italië hierheen laten komen.'

Zonder enige ervaring en kennis nam de teler de machine in gebruik in zijn boomgaard. De windmachine stond vorig jaar in een perceel Jonagold. 'Deze appels zijn samen met de Goudrenet het gevoeligst voor nachtvorstschade. Ze bestuiven zichzelf niet, waardoor stampers snel bevriezen', legt Zuidhof uit. De fruitteler liet de machine vorig jaar negen à tien keer draaien. Dit was alleen voor twee nachten in maart echt cruciaal.

In die twee nachten daalde de temperatuur naar -3 à -4 graden Celsius. 'Op de plekken waar de windmachine had gewerkt, was een duidelijk verschil te zien in het aantal bloemen. Na het verrichten van tellingen later in het seizoen bleek dat er meer appels per cluster hingen en dat er minder verruwing optrad dankzij de windmachine', meldt Zuidhof. 'De machine kan ruim 4 hectare beschermen, mits goed gepositioneerd. Je moet kijken naar de natuurlijke trek om ervoor te zorgen dat de machine een zo groot mogelijke oppervlakte beschermt.'

Automatisch

Dankzij de windmachine hoeft de teler geen nachtelijke wandelingen te maken over de boomgaard. Met het bedieningspaneel kan hij een temperatuur instellen, waarop de machine automatisch start en bij een stijgende temperatuur automatisch stopt. 'Het is minder arbeidsintensief en tijdrovend dan het beregenen van de boomgaard of het gebruiken van een rijdende kachel met gasflessen. De windmachine hoef je alleen op de juiste plaats neer te zetten.'

In de toekomst wil Zuidhof nog een windmachine aanschaffen. 'Het is een flinke investering, maar staat in verhouding met de voordelen die het oplevert. Als je de windmachine op de juiste manier gebruikt, komt deze de kwaliteit van de appels ten goede.' De ondernemer verwacht dat meer fruittelers in Zeeland baat zullen hebben bij de mobiele windmachine. 'De machine is zeer stil tijdens het draaien en omwonenden ondervinden geen overlast, in tegenstelling tot andere machines.'