Zorgen over haalbaarheid stikstofdoelen in Eerste Kamer

Dinsdag debatteert de Eerste Kamer de hele dag over de stikstofwet. In het wetsvoorstel zijn de doelen vastgesteld om stikstof te reduceren en stikstofgevoelige natuur te versterken. De wet moet ervoor zorgen dat in 2035 bijna driekwart van de stikstofgevoelige natuur niet meer wordt beschadigd door stikstofneerslag. Daarvoor moet de stikstofuitstoot worden gehalveerd. Er zijn ook tussendoelen geformuleerd: in 2025 moet 40 procent van het stikstofgevoelige Natura 2000-areaal onder de kritische depositiewaarde liggen, in 2030 de helft.

Het is nog niet duidelijk hoe het maatregelenpakket eruit gaat zien dat ervoor moeten zorgen dat deze doelen worden gerealiseerd. SGP-senator Peter Schalk vindt dat daar snel duidelijkheid over moet komen. Hij vindt dat boeren duidelijkheid moeten krijgen voor de komende tien tot twintig jaar. 'Boeren hebben het zwaar', stelt hij. 'Het verdienmodel staat onder druk, zeker als er allerlei eisen bijkomen.' Volgens hem gaat alleen al het aanpassen van stallen meer dan 2 miljard euro kosten. 'Wie gaat dat betalen? Boeren hebben grote zorgen over hun toekomst. Het is goed dat er wordt gewerkt aan een landbouwakkoord. Er moet vooral met de sector worden gesproken en niet alleen over de sector.'

Worsteling

Schalk erkende dat zijn partij worstelt met de stikstofwet. 'De SGP worstelt met de balans tussen het goede en het kwade. Vooral de reductiedoelen voor het jaar 2035 noemt Schalk een 'reuzenstap'. 'Er moeten ingrijpende maatregelen worden genomen door boeren.' Volgens de SGP'er zijn de doelen in de wet onhaalbaar als het verdienvermogen van boeren niet verbetert.

Senator Greet Prins van het CDA stelde vergelijkbare vragen aan Schouten. Ze wil ook weten welk effect de klimaatverandering heeft op de doelstellingen om stikstofgevoelige habitat te beschermen. Daarnaast vindt ze dat het rekenmodel Aerius moet worden opgeschoond, voordat de wet in werking treedt. Dat moet ervoor zorgen dat er geen gebieden meer in zitten die onterecht zijn aangewezen als stikstofgevoelige natuur.

Rekenmodellen

De PVV is sowieso tegenstander van de huidige rekenmodellen. Senator Marjolein Faber van de PVV vindt het niet uit te leggen dat er onzekerheden van 30 procent in de rekenmodellen zitten, terwijl onder anderen boeren worden afgerekend tot twee decimalen achter de komma. Volgens haar zet de regering sanering van boeren in met een systeem dat 'gruwelijk complex' is. De overheid grossiert volgens Faber in het achterhouden van informatie. Daarnaast meet de overheid volgens de PVV in de Eerste Kamer met verschillende maten en is er een tekort aan daadwerkelijke metingen.

ChristenUnie-senator Tineke Huizinga-Heringa wil net als SGP en CDA weten wat de consequenties zijn als de reductiedoelen niet worden gehaald. Zij vraagt daarnaast helderheid over de uitvoerbaarheid van de wet. De reductiedoelen zijn een verantwoordelijkheid van het Rijk. Maar de provincies zijn belast met de uitvoering. Volgens Huizinga-Heringa is dat een risico, zeker als er verschil van inzicht bestaat met provincies over de urgentie en de bijbehorende maatregelen.

Doelstellingen

Net als in de Tweede Kamer vinden PvdA, GroenLinks en Partij voor de Dieren de doelstellingen van het wetsvoorstel juist onvoldoende. De partijen vrezen dat hierdoor de wet alsnog kan sneuvelen bij de rechter. Senator Henk Pijlman van D66 heeft er juist wel vertrouwen in dat de wet genoeg is. Er zijn volgens hem duidelijke doelstellingen geformuleerd en er wordt geen ruimte meer vooraf gegeven voor activiteiten, zoals dat onder de PAS-wetgeving wel het geval was.

D66 zou liever zien dat de opkoop van piekbelasters niet op vrijwillige basis gebeurt, maar wordt verplicht. Daarmee wordt volgens Pijlman meer en sneller stikstofreductie bereikt.