Meer Schmallenberg dan vorig jaar

'We zien bij lammeren vooral afwijkingen aan de poten en rug', zegt Paulien de Weerd, dierenarts bij Van Stad tot Wad Dierenartsen. 'Er was zelfs een tweeling waarbij het ene lam misvormd was en het andere gezond.'

Het Schmallenbergvirus wordt in augustus, september, oktober en begin november overgebracht door knutten. Wordt een ooi in de tweede maand van de dracht besmet door een knut en heeft ze geen antistoffen tegen het virus, dan kan dit funest zijn voor haar nakomelingen.

Overdragen via placenta

De ooi wordt meestal niet ziek, maar ze kan het virus via de placenta overdragen op haar ongeboren lammeren. Die kunnen ter wereld komen met een waterhoofd, scheve nek en stijve gewrichten. Veel afwijkende lammeren worden dood geboren, andere zijn niet levensvatbaar.

Bij koeien en in mindere mate bij geiten kan het virus ook toeslaan. Besmette runderen hebben diarree, koorts en de melkgift kan kelderen. Kalveren worden veelal misvormd geboren en zijn niet levensvatbaar.

Royal GD ziet deze winter meer afwijkende kalveren dan vorig jaar. Pathologisch onderzoek bevestigt dat het om het Schmallenbergvirus gaat. Ook zijn er bij GD meer misvormde lammeren gemeld. Exacte aantallen zijn nog niet bekend.

Jonge dieren onbeschermd

Volgens GD-dierenarts Piet Vellema komt die toename omdat minder schapen weerstand tegen het virus hebben. 'In 2011 werd het virus voor het eerst in Nederland ontdekt. Toen zijn veel schapen besmet en sindsdien levenslang beschermd. Maar bij jonge dieren kan die weerstand ontbreken.' Zijn er in een jaar weinig misvormde lammeren, dan was de verspreiding door knutten misschien minder intensief. 'Die generatie ooien is dan minder beschermd.'

Vellema verwacht niet snel dat de ziekte weer massaal uitbreekt zoals in 2011. Sinds die tijd waart het Schmallenbergvirus namelijk constant rond in Nederland en omringende landen. Na de uitbraak in 2011 waren 97 procent van de schapenbedrijven en 89 procent van de schapen seropositief. Bij runderen was dat meer dan 95 procent van de bedrijven en meer dan 65 procent van de runderen.

Vroege lammerperiode

De dierenarts verwacht dat de komende tijd niet veel misvormde lammeren worden geboren. De problemen staken vooral de kop op bij bedrijven waar de lammerperiode ruim voor het voorjaar plaatsvindt. Denk aan schapenbedrijven met Suffolks, melkschapen en bedrijven met meerdere aflamperiodes per jaar.

Ooien zonder weerstand, die gewoon in het voorjaar aflammeren, hebben doorgaans geen afwijkende nakomelingen. Simpelweg omdat ze in de actieve knuttenperiode nog niet in de tweede maand van de dracht zitten.

Misvormde kalveren

Volgens De Weerd is het wel mogelijk dat de komende periode nog meer misvormde kalveren worden geboren. 'We zien onderweg af en toe afwijkende kalveren. Als het Schmallenbergvirus in het najaar rondging, moeten we niet raar opkijken als er nog meer volgen.'