Natuurinclusief wordt de norm in noordelijke kleischil

Volgens kernteamlid Durk Durksz van Fjildlab is het, als je de huidige ontwikkelingen doortrekt naar 2050, onvermijdelijk dat de landbouw er dan heel anders uitziet. 'Natuurinclusief wordt de norm. Die richting gaat het wel uit. Als er geen aardgas en andere fossiele brandstoffen meer zijn, is er ook geen kunstmest meer beschikbaar. Ook de eiwitten voor veevoer zullen dan door de bedrijven hier worden geproduceerd. Dat geeft al met al een heel ander type landbouw en andere kwaliteit van de gewassen.'

Toekomstbestendig

In het kader van de Regiodeal Natuurinclusieve Landbouw Noord-Nederland heeft het kernteam het afgelopen jaar tijdens verschillende bijeenkomsten gesproken met belanghebbenden over hoe je de noordelijke kleischil toekomstbestendig kunt maken. Ruim honderd Groningse en Friese boeren, agrarische natuurverenigingen en collectieven, belangenorganisaties, dorpsbelangen, natuur- en landschapsorganisaties, erfbetreders, kennisinstellingen en overheden praatten mee. De uitkomsten zijn gebundeld in een streefbeeld en een actieplan die donderdag zijn gepresenteerd.

In het actieplan, dat voorlopig loopt tot 2025, staan thema's beschreven die nog in projecten worden uitgewerkt. Het gaat onder andere om verbinden van de landbouw met de maatschappij, verbetering van de bodem en creëren van toekomstbestendige bedrijven. Zo mogelijk wordt een koppeling gemaakt met andere opgaven in het gebied, zoals verzilting, bodemdaling, klimaatverandering en energietransitie.

Voorwaarden

Het kernteam formuleerde ook een aantal voorwaarden waaraan moet worden voldaan om boeren in de noordelijke kleischil toekomst te kunnen laten houden. Zo moet er meer flexibiliteit komen in bedrijfsfinancieringen en moeten nieuwe verdienmodellen worden ontwikkeld. Maar er moet ook voldoende zoetwater beschikbaar blijven, het bodembeheer naar een hoger niveau worden getild en zal de wet- en regelgeving speelruimte moeten bieden, zodat agrarische bedrijven zelf perspectief kunnen creëren.

In het actieplan worden ook concrete handreikingen gedaan hoe de bedrijven de omslag kunnen maken. Zo kunnen akkerbouwbedrijven hun bouwplan aanpassen tot een-op-vier en zullen melkveehouders hun veevoereiwitten over tien jaar voor 75 procent zelf moeten produceren. Verder zou het goed zijn als extra zoetwateropslag in het gebied wordt gerealiseerd en er een kenniscentrum rond verzilting van de grond komt.

Uitdagingen

De omslag is volgens het kernteam noodzakelijk, gelet op de afname van biodiversiteit, het veranderende klimaat, impact op het landschap en de toenemende vraag van de consument naar duurzaam geproduceerde producten. En is het ook haalbaar? Volgens kernteamlid Corrie Terpstra van Agrarisch Collectief Waadrâne wel. 'Geef boeren uitdagingen, dat zijn ze gewend. Het leidt tot actie. Hun eerste prioriteit is immers hun bedrijf gezond te houden.'