Ierse melkveesector scoort hoogste marge

Ierland kent een grass-based melkveehouderij waar boeren vaak met een lage melkprijs én lage kostprijs werken. Dat beeld bestaat van het land en dat klopt ook, zo blijkt uit 'An Analysis of the Irish Dairy Sector Post Quota' die onderzoekers van de Munster Technological University (MTU) in Cork en Teagasc in november presenteerden.

De onderzoekers vergeleken de resultaten van Ierse melkveehouders en Ierse zuivelfabrieken met die van collega-boeren en bedrijven in Denemarken, Nederland, Duitsland, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Nieuw-Zeeland.

Farm Accountancy Data Network

De vergelijking is gemaakt en opgesteld van de periode 2014 tot en met 2017, omdat tot dat jaar de cijfers volledig en betrouwbaar genoeg waren verzameld door de Farm Accountancy Data Network (FADN).

Overige databronnen zijn ook gebruikt. Daarmee wordt gestaafd dat Ierland van 2014 tot 2019 de melkplas met meer dan 40 procent zag groeien. Het gemiddelde van de andere landen lag slechts op 7 procent. Nederland op ruim 10 procent.

Expansiedrift

In de periode tot en met 2017 was de Ierse melkplas ook al 30 procent gegroeid. Bij zo'n expansiedrift is het te verwachten dat de kosten stijgen en de marge onder druk komt. Maar dat gebeurde amper tot niet.

Ook in de jaren na 2015, als het Europese melkquotum is losgelaten, scoren de Ieren de een hogere marge per kilo melk dan de collega's in andere landen. Gemiddeld lag die marge tussen 2014 en 2017 op 8 cent per kilo melk met een kostprijs van 24 cent, exclusief eigen arbeid. Nederlandse boeren noteerden met 35 cent de hoogste kostprijs na Denemarken (38 cent).

FrieslandCampina, waarvan de melkprijs in deze analyse vanuit de LTO-melkprijsvergelijking is meegewogen, betaalde in dezelfde periode wel 5,2 cent meer gemiddeld voor een kilo melk dan de Ierse collega-fabrieken. Die hogere prijs is dus niet genoeg om de 11 cent hogere kostprijs goed te maken.

De Ieren realiseerden hun lagere kosten door minder kosten te maken voor onder andere aankoop van voer, loonwerk, aflossingen en rente. Alleen voor kunstmest gaven ze meer uit per kilo melk.

Veel omschakelaars

Dat de kostprijs ook bij de Ieren, ondanks hun forse stijging in totale melkproductie, na 1 april 2015 niet steeg, heeft met een paar zaken te maken. Veel akkerbouwers en vleesveehouders zijn omgeschakeld naar de melkveehouderij, omdat dat in Ierland winstgevender is. Hun grond werd omgezet naar productief weidegras voor melkkoeien en hiermee werd de totale melksector sterk uitgebreid.

Daarnaast zijn de Ieren naar eigen zeggen veel efficiënter hun gras gaan gebruiken, nadat de limitering van het melkquotum wegviel. Ook steeg de gemiddelde productie aan kilo's vet en eiwit tussen 2014 en 2019 met bijna 20 procent. Dit gebeurde zonder dat de kosten voor aangekocht voer stegen.

Volop gras beschikbaar

Het succes van de hoge Ierse marge door een lage kostprijs wordt overduidelijk behaald door hun grass-based system. De meeste koeien lopen van het vroege voorjaar tot laat in de herfst buiten en krijgen minimaal bijgevoerd. De relatief lage melkproductie, in 2019 gestegen tot 5.307 kilo per koe per jaar, is daarvan ook een resultaat. Gras is er volop beschikbaar en grond is niet duur in Ierland.

Wat daarbij helpt, is dat Ierse boeren in het quotumtijdperk ook al een lage schuld per kilo melk hadden en een relatieve lage veebezetting. Ruimte om te investeren was dus op de meeste bedrijven ook direct voorradig.