Op nog maar vier bedrijven nertsen aanwezig

De verwachting is dat in de loop van volgende week alle dieren, inclusief de moederdieren, zijn gepelsd. Op dat moment zijn er geen nertsen meer aanwezig in de Nederlandse nertsenhouderij. Minister Schouten liet weten dankbaar te zijn dat de nertsenhouders daarin meewerken en gelijk alle dieren pelzen.

Vanwege de uitbraak van corona wil de minister het verbod op de pelsdierhouderij drie jaar eerder laten ingaan. Oorspronkelijk zou het verbod ingaan op 1 januari 2024. De minister wil hiermee voorkomen dat nertsenhouderijen als reservoir kunnen dienen van het coronavirus en daarmee een risico voor de volksgezondheid vormen.

Op 70 bedrijven is er in een eerder stadium geruimd, omdat het coronavirus op die bedrijven is aangetroffen. Nertsenhouders hebben vanwege het verplicht eerder stoppen dan gepland recht op nadeelcompensatie van de overheid.

Tijdens het debat in de Tweede Kamer ging het uitgebreid over de stikstofruimte die op de stoppende bedrijven vrijkomt. D66, GroenLinks en SP vinden dat nertsenhouders de stikstofrechten niet mogen behouden, omdat ze in hun ogen al voldoende compensatie krijgen. Ze zien de beëindiging van de bedrijven als een uitgelezen kans om stikstofruimte uit de markt te halen in het belang van de natuur.

De partijen willen voorkomen dat de rechten kunnen worden gebruikt om een andere veehouderijtak op te starten of de rechten te verhandelen. Daarover dienen ze moties in die dinsdag in stemming worden gebracht.

Schouten had in haar oorspronkelijke plannen een gedeeltelijke afroming van de stikstofrechten voorzien. Voor haar was het van belang dat ze met die stikstofruimte PAS-melders kon legaliseren. Dat zijn bedrijven die in de tijd van de PAS-wetgeving geen vergunning nodig hadden. Een melding was destijds voldoende. Door het afschieten van de PAS-wetgeving zijn deze bedrijven, rond de 3.600 in totaal, zonder schuld in een illegale situatie beland.

Avies van Raad van State

Op advies van de Raad van State heeft Schouten de afroming niet opgenomen in het wetsvoorstel. De raad gaf aan dat de overheid de nertsenhouderij niet anders mag behandelen dan andere sectoren. Schouten vindt het geen goed idee om de waarde van de stikstofrechten op te nemen in de nadeelcompensatie, zoals SP'er Frank Futselaar suggereerde. Dat zorgt volgens haar voor een precedentwerking. De kans is groot dat de overheid daar dan in de toekomst ook voor moet betalen bij andere opkoopregelingen, stelt ze.

Tweede Kamerlid Jaco Geurts (CDA) heeft grote bezwaren tegen het intrekken van de stikstofrechten. Volgens hem ontneem je ondernemers daarmee de mogelijkheid hun bedrijf van functie te laten veranderen. Maar volgens Futselaar is dat wel mogelijk als ze daarvoor opnieuw een vergunning aanvragen en rechten kopen.

Laura Bromet (GroenLinks) heeft er principieel bezwaar tegen dat 'vervuilingsruimte' kan worden verhandeld. 'Als zich een kans voordoet om de stikstofuitstoot te verlagen, lijkt het mij heel redelijk dat wij die met beide handen aangrijpen.'

Sloop- en ombouwregeling

Er komt een nieuwe sloop- en ombouwregeling voor de nertsenhouders. Die regeling moet worden aangepast, omdat de wet nu verandert. Schouten hoopt dat de nieuwe regeling er is in het eerste kwartaal van 2021. Deze moet nog worden goedgekeurd door de Europese Commissie, daarom duurt het langer dan de minister zou willen.

VVD en CDA willen dat ondernemers al eerder kunnen beginnen met bouwen en slopen, voordat alle definitieve vergunningen er zijn. Volgens Schouten kan dat niet beginnen voor de nieuwe regeling er is. Anders is de waarde niet meer te bepalen.

Het is wel mogelijk dat nertsenhouders na de inwerkingtreding van de wet een voorschot krijgen op de compensatie. CDA en VVD hadden daar ook om gevraagd. Uit navraag bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland blijkt volgens Schouten dat dit mogelijk is en zelf staat ze daar positief tegenover.

Eigen risico nadeelcompensatie

GroenLinks vraagt in een motie, waarover ook op dinsdag wordt gestemd, om het eigen risico van de nadeelcompensatie te verhogen naar 20 procent. In het voorstel van de minister staat een percentage van 15 procent. Schouten heeft daarover advies ingewonnen bij experts.

15 procent is volgens de landbouwminister een gangbaar eigen risico bij dit soort compensatieregelingen. Ze spreekt van een eerlijke balans. Er moet volgens haar een eerlijke vergoeding worden uitgekeerd, vanwege het verplicht beëindigen van de bedrijven. Tegelijkertijd moet er ook geen 'overcompensatie' zijn.