Kwekers rode ui maken grote sprongen

De lijst met meest geteelde rode uienrassen van Nederland wordt traditioneel aangevoerd door het ras Red Baron. Met de groei van het areaal groeit de behoefte aan meer keuze in het rode segment. Als eerste nam de bewaarbaarheid toe bij bij de modernere rassen. Maar veredelaars mikken nu op andere eigenschappen. Daarbij scoren vooral resistenties tegen ziektes en robuustere rassen hoog.

'Van der Have begon in 1930 met de veredeling van gele uien. Met de rode zijn we gewoon veel korter bezig', zegt uienteeltspecialist André Boot van Hazera. 'Maar de veredeling maakt grote sprongen.' Volgens Boot is de exportkwaliteit bepalend. 'We moeten dus op belangrijke eigenschappen screenen, zoals bewaarduur, huidvastheid en hardheid.'

'Aanbod sluit aan op markt'

Manager veredeling Bas van den Hemel van De Groot en Slot/Bejo zegt dat het aanbod aan rode uien van dit moment aansluit op de markt. Hoza, De Groot en Slot en Hazera bieden rassen met vroegte, bewaarbaarheid en resistenties. Van den Hemel denkt dat vooral een combinatie van meer resistenties een wens vanuit de markt is. 'Ik denk dan aan een combinatie van resistenties tegen meeldauw, pink root en fusarium.'

Van den Hemel verwacht over vier of vijf jaar goede rassen met de combinatie van meeldauwresistentie en minder vatbaarheid voor fusarium. 'Fusariumresistentie is nooit absoluut, maar we zullen dan wel rassen hebben die veel minder vatbaar zijn voor de schimmel.'

In de veredelingskeuken

Niet alle veredelaars willen nu al prijsgeven wat er in de pijplijn zit. Toch gunnen Hazera en De Groot en Slot de telers een klein kijkje in de veredelingskeuken. Boot wijst op het nieuwe ras 37-222 dat volgend jaar met een echte naam op de markt komt.

Ras 222 zal zeker een week vroeger te rooien zijn, heeft een fijn nekje en is middellang bewaarbaar. Van de opbrengst verwacht Boot een plus van 10 procent op de oudere rassen. Vooral de doorkleuring is mooi en Hazera selecteert op een enkele kern.

Dat de uiterlijke kenmerken van een rode ui belangrijk zijn, hangt volgens Boot samen met het gebruik. De goede doorkleuring en mooie ringen rondom een enkele kern is een pluspunt. 'De rode ui past bij consumenten die in een stads appartement wonen zonder keuken. De ui hoort bij kant-en-klaarmaaltijden en het garneren van salades.'

'Red Tide neemt koppositie'

Voor een niet-hybride heeft Red Baron lang de leiding gehad op de rode uienmarkt. Van den Hemel zegt dat de Red Tide nu de koppositie gaat nemen en de Red Ray ook in positie groeit. 'Het komt doordat deze hybrides wat vroeger zijn, langer bewaarbaar zijn en aan de opbrengstkant bijna op hetzelfde niveau zitten als de Red Baron. Deze zal overigens nog steeds op hetzelfde areaal blijven, is de verwachting.'

Op de markt verandert de vraag naar uien. Van den Hemel stelt dat De Groot en Slot de veredeling heel direct afstemt op de behoeften in de markt. 'Die liggen op verschillende gebieden. Voor de telers zijn klimaat en lager middelengebruik van belang. Het klimaat kan zowel droog zijn in de zomer als nat tijdens de oogst.'

Een andere markt die De Groot en Slot ziet groeien, is de biologische. Daar is meeldauwresistentie erg belangrijk. Voor de rode ui is daarvoor Redlander beschikbaar. De resistentie garandeert een betere opbrengst.

Imago van juffertje

De uiendeskundigen denken dat de rode ui wordt gezien als een juffertje. Aan de andere kant stelt Boot dat voorzichtigheid bij alle uienteelten hoort. 'Je kunt ze niet als suikerbieten behandelen. Houd ze goed in de gaten.'

Volgens Boot is het vooral belangrijk op tijd te rooien. 'We hebben tegenwoordig meer groenhoudende gewasbeschermingsmiddelen. Dat geeft weleens een vertekend beeld. Het ziet eruit of je te vroeg gaat rooien, maar je bent precies op tijd. Telers moeten meer zo leren kijken. Bij te lang wachten, neemt de kans op kale uien toe.'

Volgens Van den Hemel lijken de rode rassen iets vatbaarder voor van alles. 'Toch zijn we dat imago de laatste jaren aan het wegpoetsen. Ik zou het zo samenvatten: de rassen die wij voor telers ontwikkelen, combineren meer resistenties. Ze zijn robuuster dan in het verleden op droogte en nattigheid. Ze kunnen tegen een stootje, ook als beregenen niet kan. De term voor dit alles kan 'betrouwbaarheid' zijn. Ze doen het goed onder alle omstandigheden.'

Achter de markt aan telen

In de afgelopen jaren teelden de Nederlandse boeren achter de markt aan. Tekorten elders op de wereld vergrootten de vraag naar rode uien en stuwden de prijzen. Telers breidden uit en dankzij nieuwe tekorten werd dat niet afgestraft. Van den Hemel denkt dat het huidige areaal in Nederland in de buurt ligt van de reële vraag. De verkoopafdeling van De Groot en Slot gaat ervan uit dat de vraag naar rode uien gaat afvlakken.

Boot zegt dat enige voorzichtigheid bij uitbreiding van het areaal rode uien past. Toch ziet hij dat dit eerder bij gele uien ook is geroepen en dat die markt alleen maar verder is gegroeid. 'Slechte aardappelprijzen stimuleren de groei van het uienareaal, al zijn uien alleen leuk als je ook tonnen hebt.'