Wijngaard van 82-jarige Achterhoeker is beschermd

Op wijngaard De Reeborghesch in kotten, een buurtschap in Winterswijk, teelt Marmelstein elf soorten wijndruiven. Van 1958 tot 2001 heeft hij als ontwikkelingswerker en uitvoerend directeur van landbouwbedrijven in tropische landen gewerkt.

Na zijn pensionering wilde hij het land rondom zijn huis benutten. Met zijn kennis van de teelt van meerjarige gewassen dacht hij aan druiven. 'In 2001 ben ik gaan experimenteren met wijnstokken die geschikt waren voor het Nederlandse klimaat en in 2003 heb ik het eerste deel van de wijngaard aangeplant.'

In de Achterhoek was Marmelstein de eerste met een commerciële wijngaard. De Europese Unie begon in 2003 met een programma voor plattelandsvernieuwing, waar ook wijnbouw deel van uitmaakte.

Aangetrokken door de mogelijkheden om subsidie te krijgen en cursussen te volgen, schakelden verschillende Achterhoekse varkensboeren en akkerbouwers over op druiventeelt.

Verenigde Achterhoekse Wijnbouwers

'Ik heb nooit subsidie ontvangen of deelgenomen aan een cursus, maar ik heb het wel met belangstelling gevolgd', zegt de wijngaardenier. 'Dat heeft in 2004 geleid tot de oprichting van de Verenigde Achterhoekse Wijnbouwers. Daarmee konden we bijvoorbeeld planten en palen goedkoper inkopen, dankzij het schaalvoordeel.'

Het collectief bestond in eerste instantie uit tien agrarisch ondernemers, later kwamen daar nog twee wijnbouwers bij. 'We hadden in het begin te maken met veel weerstand, omdat in Nederland het idee heerste dat wijn van eigen bodem rotzooi was', zegt Marmelstein. 'Gelukkig konden we ons laten adviseren door een wijnmaker uit Zuid-Afrika.'

Onenigheid

De eerste tijd maakte de vereniging wijn in Vorden, later gebeurde dat in Miste, beide in gemeente Winterswijk. Door onenigheid over de aanpak voor kwaliteitsbeheersing vertrok een aantal leden. Vanwege het lagere totaalvolume laten de overgebleven wijngaardeniers hun wijn sinds 2017 maken bij wijngaard Hof van Twente in Bentelo.

Marmelstein organiseert proeverijen, wijnevenementen met diners en rondleidingen op zijn bedrijf. Ook verhuurt hij een vakantiewoning. Op de website van De Reeborghesch kunnen consumenten wijn bestellen.

Omdat de wijngaardenier zich niet meer kon vinden in de koers van de coöperatie, is hij in 2019 uitgetreden. Hij heeft zijn eigen tanks aangeschaft en maakt vanaf dit jaar al zijn wijn zelf, waarbij een vrijwilliger soms helpt bij het vullen van de flessen, het etiketteren en het aanbrengen van netten om de druiven tegen vogels te beschermen.

De Europese Unie kende deze zomer een Beschermde Oorsprongsbenaming (BOB) toe aan De Reeborghesch en Wijngaard Hesselink in Henxel. 'De BOB is vergelijkbaar met de Franse 'Appellation d'Origine Contrôlée'. We waren drie jaar bezig met de aanvraag en kunnen de benaming gaan gebruiken van de wijnen die we nu bottelen', zegt Marmelstein.

Zijn wijn staat op de kaart bij De Nachtwacht, Stad Munster, Lev by Mike en het Keunenhuis in Winterswijk. Marmelstein vindt het jammer dat andere restaurants die streekproducten serveren vaak geen wijn uit de regio schenken. Ze vinden die te duur.

Veel handwerk

In zijn wijngaard maakt de ondernemer minimaal gebruik van meststoffen en gewasbescherming. En hij doet bijna al het werk met de hand, ook het persen van de druiven.

'De druk van valse meeldauw was de afgelopen jaren minder dan dit jaar. Opmerkelijk is dat botrytis afwezig is', zegt hij. 'En dankzij de hoge temperaturen hebben we ook weinig last van de Suzukivlieg.'

Tegenvallende oogst

Desondanks valt de oogst tegen vanwege de nachtvorst die in april veel schade heeft aangericht. Van de ene soort is de opbrengst maar een derde, van de andere de helft en van weer een ander deel een tiende van wat deze normaal gesproken is. 'Ik denk dat we dit jaar maar duizend flessen wijn kunnen produceren, maar dat is het risico van het vak.'

Met zijn activiteiten op Facebook en Twitter bereikt de 82-jarige ondernemer wijnliefhebbers uit het hele land. En uit de gesprekken en vragen tijdens de wijnproeverijen doet hij veel nieuwe inzichten op.

Marmelstein wil nog zo'n drie jaar doorgaan met zijn wijngaard voordat hij deze verkoopt. Zijn kinderen willen het bedrijf niet overnemen. Zelf denkt hij aan iemand die bijvoorbeeld een IT-bedrijf heeft. 'Volgens mij is het een ideale combinatie om je werkzaamheden achter het beeldscherm af te wisselen met het buitenwerk in de wijngaard.'