Noaberschap gevraagd in de korte keten

'Waar kom je vandaan, uit Twente toevallig?', vraagt Roelof Caré aan een klant bij Twente in de Markthal. Deze winkel verkoopt Twentse streekproducten in de iconische Rotterdamse Markthal. De klant antwoord ontkennend en vervolgt haar weg. 'Ik vraag dit aan iedereen die hier komt', zegt projectmanager Caré. 'Er komen hier veel Twentenaren. Elke twee weken hebben we hier een borrel waar Tukkers uit de hele regio op afkomen.'

Twente in de Markthal is een initiatief van de Twentse Ambassade, een netwerkorganisatie die jaren geleden door initiatiefnemer Danny de Vries werd gestart om Twente te promoten. Met vestigingen in binnen- en buitenland slaagt de organisatie daar tot op heden prima in. Eind vorig jaar opende Twente in de Markthal, met steun van provincie Overijssel.

'Al in 2013 wilde Danny iets doen met regio- en streekproducten', weet Caré. 'Dat kostte veel werk, tijd en energie, maar dat heeft hij niet geschuwd. Vorig jaar ging de winkel met een vliegende vaart van start.'

In ziekenhuis door corona

Door de coronacrisis kwam de goede start tot een einde, ook omdat Caré zelf het coronavirus opliep en in het ziekenhuis belandde. 'Ik was er echt slecht aan toe, de behandeling had niet veel later moeten beginnen', blikt hij terug.

Maar vanuit zijn ziekenhuisbed begon de enthousiaste Caré alweer na te denken over nieuwe initiatieven om de regionale boerenproducten te promoten. Een van die plannen was een Twents kerstpakket, later naar analogie van de winkelnaam omgedoopt tot Twente onder de Kerstboom.

'Ik ben ook vanuit het ziekenhuis op zoek gegaan naar afnemers', zegt Caré. Eén ding stond daarbij voorop als absolute voorwaarde: een eerlijke prijs voor boeren en producenten wiens producten in het kerstpakket belanden.

Met boerenvuist op tafel

'Dat betekende wel dat we in de onderhandelingen af en toe met de boerenvuist op tafel moesten slaan', vervolgt Caré. Makro Kerstpakketten heeft de handschoen opgepakt, met als resultaat dat Twente onder de Kerstboom door het hele land wordt vermarkt.

Het pakket bevat met 78 artikelen een breed scala aan agrarische producten uit Twente. Zo is er wijn van wijngaard Tappermars in Den Ham, bier van Huttenkloas en worst van Dreug. 'Ook hebben we producten van Twentefruit uit Noord-Deurningen', aldus Caré.

De eigenaar van dat fruitbedrijf, Wouter Krabbe, is volgens Caré een goed voorbeeld van een moderne boer die de stap naar succesvol streekproducent heeft gemaakt. 'In veel agrarische regio's zie je nieuw ondernemerschap ontstaan vanuit oud ondernemerschap. Je ziet dat boeren nadenken over hoe het generaties terug ging. De ouderwetse Twentse keuterboer zou nu een beter toekomstperspectief hebben dan vroeger.'

Grotere afzetmarkt

Volgens Caré is Twente onder de Kerstboom een voorbeeld van hoe boeren kunnen worden geholpen om een grotere afzetmarkt te vinden voor hun regio- en streekproducten. 'Veel producten zijn nu nog een niche, maar hebben de potentie om de weg naar de markt te vinden.'

Daar is wel een bepaalde collectiviteit voor nodig en hulp van de overheid, stelt Caré. 'Die kan boeren faciliteren met bijvoorbeeld experts op het gebied van marketing en logistiek.'

Ook van andere ketenpartijen is noaberschap nodig, stelt de projectmanager. 'Het belang van dit initiatief zit 'm in het feit dat we met Makro een van de grote spelers aan boord hebben. Grote afnemers moeten een rol gaan spelen als het gaat om streekproducten, want momenteel is er amper een weg te vinden naar de stad, groothandels of inkooporganisaties.'

Contact met ketenpartijen

De rol die de Twentse Ambassade in het verhaal kan spelen, zit in het contact met de ketenpartijen, vindt Caré. 'En volhardend zijn in dat contact. We moeten zorgen dat streekproducten in het dagelijkse aanbod belanden. Het is onzin dat dit niet voor een eerlijke prijs zou kunnen. De marges voor de handelspartijen kunnen lager, ook dat is noaberschap.'

Maar volgens Caré zijn boeren en kleine producenten op dit moment vogelvrij. 'Ik denk dat de overheid daarin moet interveniëren.'

Toekomst van Nederland als voedselexporteur

Caré denkt dat een eerlijke prijs voor lokaal voedsel, geleverd in korte ketens, bijdraagt aan de toekomst van Nederland als voedselexporteur. De ecologische en economische ruimte die korte ketens voor binnenlandse consumptie opleveren, kan worden gebruikt door wereldmarktproducenten.

Caré: 'Er is geen ander land dat zo duurzaam en innovatief grote hoeveelheden voedsel kan produceren. Doen wij het niet, dan gebeurt het elders. Maar dan minder duurzaam.' Daarom is het volgens hem tijd dat overheden niet alleen miljoenen pompen in de erkenning van streekproducten, maar dat er ook naar de afzet wordt gekeken. 'Pas dan realiseer je: zonder afzet geen perspectief.'