Bionext pleit voor 'biocheck' op regelgeving

Doordat de meeste wetgeving in Nederland voor biologische én gangbare boeren geldt, ontstaan er volgens Bionext knelpunten op het gebied van onder andere stikstof en fosfaat. De belangenorganisatie pleit daarom voor specifiek landbouwbeleid, zodat systemen worden afgerekend op hun daadwerkelijke uitstoot. Een 'biocheck' moet voorkomen dat biologische boeren en tuinders niet onnodig worden benadeeld door algemene regelgeving.

‘Het is geen bewuste actie van de politiek om de ontwikkeling van biologische landbouw dwars te zitten, maar we zien nog te vaak wetgeving die een negatieve invloed heeft op onze sector’, zegt Bionext-directeur Michaël Wilde. 'De politiek moet er niet alleen voor zorgen dat regelgeving niet negatief uitpakt voor biologisch, maar dat het ook ondersteunend werkt voor de ontwikkeling ervan.'

Vooral in de fosfaatwetgeving en de aanpak van de stikstofcrisis ziet de Bionext-directeur dat biologische boeren er bekaaid vanaf komen. 'We worden wel uitgenodigd om mee te praten, maar uiteindelijk zien we weinig van onze inbreng terug. Biologisch is een kleine sector en de politiek vindt het te ingewikkeld om daar uitzonderingen voor te maken.'

De belangenorganisatie voor biologische boeren en tuinders ziet zich in haar pleidooi gesteund door de Europese ambitie zoals die is vastgelegd in de boer-tot-bordstrategie (Farm-to-Fork). Daarin moet het aandeel biologisch in het Europese landbouwareaal groeien naar 25 procent.

'Brussel wil maatregelen nemen die duurzame en biologische landbouw ten goede komen. Die ambitieuze plannen zijn leuk, maar wij moeten er wel de druk op houden dat de lidstaten dat ook in de uitvoering mee gaan nemen', zegt Wilde. 'Wij willen naar een hectareondersteuning vanuit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid voor diensten die boeren leveren op het gebied van bodembeheer en biodiversiteit.'

Markt stimuleren

In landen als Denemarken, Duitsland, Oostenrijk en recent ook Frankrijk ziet Bionext een veel grotere politieke ambitie bij de ondersteuning van biologische landbouw. 'Niet alleen wordt de biologische productie daar gestimuleerd, er wordt ook meer gedaan aan de ontwikkeling van de markt. In ons tienpuntenplan dragen we een aantal maatregelen aan om de markt in Nederland verder te stimuleren.'

In het plan pleit Bionext onder meer voor de afschaffing van de btw op biologische producten en meer voorlichting richting consumenten over de meerwaarde van biologisch. Daarnaast wordt er gepleit voor het doorberekenen van de werkelijke prijs van producten. Bij deze 'true cost accounting' worden ook de kosten meegenomen voor waterzuivering, gezondheidszorg of bodemzuivering. Deze worden vervolgens eerlijk verdeeld over de keten. Volgens Bionext trekken boeren hierbij nog te vaak aan het kortste eind of zorgt het voor een te hoge consumentenprijs van het product in de winkel.

Barrières wegnemen

Om barrières in de omschakelperiode weg te nemen, stelt de belangenorganisatie voor om een markt te ontwikkelen voor producten van boeren die met hun bedrijf in die omschakelfase zitten. Ook moet het pachtbeleid aansluiten bij langdurig en duurzaam grondgebruik.

Wilde hoopt dat er na de verkiezingen van maart volgend jaar een nieuw kabinet komt dat een heldere ambitie uitspreekt voor de biologische sector. 'Van 2002 tot 2011 kende we een succesvolle 'Task Force Marktontwikkeling Biologische Landbouw'. Toenmalig staatssecretaris Henk Bleker van Landbouw heeft dat destijds afgeschaft. Op wat onderzoeksbudget na is er sindsdien geen directe ondersteuning meer gegeven. Terwijl de Nederlandse overheid eigenaar is van het keurmerk voor biologisch.'

Uit het Bionext Trendrapport dat samen met het tienpuntenplan verscheen, blijkt dat het aantal bedrijven dat in omschakeling is naar biologisch vorig jaar is afgenomen. In 2018 waren dat nog 161 boeren en tuinders, vorig jaar daalde dat met 10,6 procent naar 124. Het totaal aantal biogecertificeerde boerenbedrijven steeg met 5,7 procent van 1.849 in 2018 naar 1.952 vorig jaar.

Afwachtende houding

Belangrijkste reden voor de daling in het aantal omschakelaars lijkt volgens Bionext te worden veroorzaakt door onzekerheid bij boeren door veranderende regels rondom thema's als stikstof- en fosfaatregelingen. Het ontbreken van een helder overheidsbeleid voor de toekomst van de landbouw zorgt voor een afwachtende houding bij boeren.

Ondanks deze onzekerheid steeg het biologische areaal met 10,2 procent van 66.623 hectare in 2018 naar 69.349 hectare vorig jaar. Daarbij is nog 5.856 hectare in omschakeling, een afname van 47,9 procent ten opzichte van 2018. Dat het bioareaal in verhouding harder stijgt dan het aantal geregistreerde bedrijven komt doordat bestaande biologische boeren hun areaal uitbreiden.

Dit najaar start Bionext met het project 'Koplopers in Kringloop'. Doel is om de kennis over het sluiten van biologische kringlopen op het gebied van mest, voer en strooisel te delen met gangbare boeren en tuinders.