Boeren op goede weg met aanpak nitraatuitspoeling

Vanuit een gezamenlijke aanpak werken agrariërs, drinkwaterbedrijven en overheden aan het verminderen van de uitspoeling van nitraat naar grondwater. De aanpak is belangrijk om de kwaliteit van de drinkwaterbronnen te beschermen en is in december 2017 bekrachtigd in een bestuursovereenkomst tussen LTO Nederland, Vewin (drinkwaterbedrijven), IPO (provincies) en de ministeries van LNV en I&W.

In een tussenevaluatie is de voortgang per gebied zichtbaar gemaakt. In elf 'groene' gebieden is men goed op weg om de doelen te halen. In twaalf 'oranje' gebieden is de verwachting dat de doelen alsnog kunnen worden gehaald met dezelfde aanpak, maar zijn aanvullende maatregelen of meer deelnemers nodig. In elf 'rode' gebieden zijn meer maatregelen nodig. Hier zijn de bestaande afspraken niet afdoende gebleken.

De tussenevaluatie is opgesteld door de programmamanager van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW). Het DAW is een initiatief van LTO Nederland, op uitnodiging van de Rijksoverheid.

Verplichte maatregelen

De betrokken partijen hebben afgesproken om de komende drie maanden de plannen van aanpak per gebied te actualiseren. Voor de 'rode' en mogelijk ook de 'oranje' gebieden wordt het toevoegen van verplichte maatregelen overwogen. Ook wordt onderzocht of er kan worden aangehaakt bij andere beleidstrajecten.

De maatregelen worden gedaan in de regio's met de regionale vertegenwoordigers van de betrokken organisaties. Namens de land- en tuinbouw zijn dit vertegenwoordigers van LLTB, ZLTO en LTO Noord. De uitvoerbaarheid, betaalbaarheid en effectiviteit van maatregelen zijn volgens LTO belangrijke aspecten om mee te nemen in deze overwegingen.

Ruimte voor agrarisch ondernemers

Belangrijk uitgangspunt voor LTO is dat deelnemers voldoende ruimte wordt geboden voor het nemen van maatregelen. De deelnemers kunnen namelijk met hun vakmanschap en ondernemerschap het beste afwegen welke maatregelen de juiste zijn binnen de wisselende bedrijfs-, weers- en omgevingsomstandigheden, stelt de belangenbehartiger. Maar dan moet er wel voldoende ruimte worden geboden voor het uitvoeren van deze maatregelen.

Claude van Dongen neemt als portefeuillehouder Bodem- & waterkwaliteit namens LTO deel aan het landelijk overleg. 'De agrariërs die hebben bijgedragen aan de aanpak laten zien dat we dit vrijwillig en vanuit de eigen bedrijfsvoering voor elkaar kunnen krijgen', zegt hij. 'Nu is het belangrijk dat nog meer ondernemers deel gaan nemen en dat we gezamenlijk doorpakken.'

Gezamenlijk belang

Uitspoeling van nitraat uit mest en kunstmest naar het grondwater betekent voor agrarische bedrijven een verlies van nutriënten. Drinkwaterbedrijven willen niet dat er te veel nitraat in de bronnen van het drinkwater terechtkomt. Ze benadrukken dat het nitraatgehalte onder de 50 milligram per liter grondwater moet liggen.

Boeren en tuinders bekijken per gebied welke maatregelen ze kunnen nemen om de uitspoeling te verminderen. Denk bijvoorbeeld aan keuzes op het gebied van bemesting of welke teelt op welke plek. Ze worden hierbij bijgestaan door het DAW en adviseurs die beschikbaar worden gesteld door het Rijk, provincies en drinkwaterbedrijven.

Voorzichtig optimistisch

Directeur Hans de Groene van Vewin: 'Doelbereik is in veel regio's nog niet in zicht, er is nog veel werk te verzetten. Het is dus zaak om het gevoel van urgentie te vergroten, zonder dat we de boeren verliezen die zich nu al inzetten. Hiervoor moeten alle betrokken partijen elkaar scherp houden en vol inzetten op het halen van de doelen.'

Gelders gdeputeerde Peter van 't Hoog is namens de gezamenlijke provincies bij het overleg betrokken. Hij is voorzichtig optimistisch. 'Want wat nu goed gaat, is door de vrijwillige inzet van de boeren bereikt. Daar ben ik blij mee. En natuurlijk hoop ik dat een nieuwe groep agrariërs er met ondersteuning en aanvullende maatregelen ook gaat komen. Want schoon grondwater is echt een gezamenlijk belang.'