Extra voorwaarden aan derogatie 2020 en 2021

Dat schrijft landbouwminister Carola Schouten in een brief aan de Tweede Kamer. Zo mogen boeren de sleepvoetbemester op klei- en veengrond alleen gebruiken bij een maximum buitentemperatuur van 20 graden. Ook zullen boeren vanaf 2021 moeten kiezen tussen deelname aan de vrijstellingsregeling voor 'bovengronds aanwenden van runderdrijfmest' of derogatie. Dat mag niet meer allebei.

Daarnaast wordt als voorwaarde opgenomen dat deelnemers aan derogatie voor het einde van dit jaar gecoacht zullen worden over de stikstofmaatregelen van het kabinet. Schouten is van plan de bedrijven die meedoen aan de derogatie daarover te informeren via een nieuwsbrief. Ze zal de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland bij de uitvoering betrekken.

Meer stikstof uit dierlijke mest

Door de derogatieverlenging kunnen boeren onder voorwaarden meer stikstof uit dierlijke mest gebruiken dan de norm van 170 kilo per hectare die is vastgelegd in de Nitraatrichtlijn. Boeren kunnen tot 2022 evenveel mest uitrijden als de afgelopen twee jaar. Een van de voorwaarden is dat boeren die meedoen aan de derogatie over minimaal 80 procent grasland beschikken.

Schouten is blij met het besluit van het Nitraatcomité, maar betreurt het dat de beslissing zo lang op zich heeft laten wachten. 'De reden hiervoor is dat de besprekingen met de Europese Commissie in de afgelopen periode meer tijd hebben gekost door diverse ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op de waterkwaliteit', schrijft ze de Tweede Kamer.

'Dit betreft onder andere de lokale droogte in 2017 en de landelijke droogte in 2018, evenals de implementatie van de maatregelen om de naleving van de mestregelgeving te verbeteren. Daarnaast zijn de gevolgen van de stikstofproblematiek op het milieu en de waterkwaliteit onderwerp van gesprek geweest.'

Definitieve beschikking

Het Nitraatcomité komt vier keer per jaar bijeen. Ook in het verleden werd de derogatie vaak pas verleend, terwijl de nieuwe periode al maanden was begonnen. De definitieve goedkeuring door de Europese Commissie zal naar verwachting nog een aantal weken duren, maar wordt nu gezien als een formaliteit.

De derogatie wordt normaal gesproken verleend voor een periode van vier jaar. De derogatiebeschikking is in 2018 echter voor twee in plaats van de gebruikelijke vier jaren verleend. Dat gebeurde vanwege vragen die de Europese Commissie eind 2017 had over mestfraude in Nederland. De Europese Commissie wilde dat Nederland beter zou gaan handhaven op naleving van de regels. In 2018 heeft Schouten hiervoor een plan gepresenteerd.

Inzet van de sector

LTO Nederland noemt het een belangrijk besluit. 'De besluitvorming heeft té lang op zich laten wachten’, stelt Claude van Dongen. Hij is portefeuillehouder Bodem- en Waterkwaliteit bij LTO Nederland. Volgens hem is de verlenging te vooral te danken aan de inzet van de sector zelf. 'De veestapel is gekrompen om onder het fosfaatplafond te komen, en daarnaast pakken we als sector de verantwoordelijkheid in de uitvoering van het Plan van Aanpak ‘Samen werken in een eerlijke keten’. Hierin werken we aan een transparante mestketen, waarin onderbouwd vertrouwen de basis is. Via het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) werkt de sector aan het verbeteren van de waterkwaliteit.'

Van Dongen is kritisch op de aanvullende eisen. ‘Met deze aanvullingen worden de werkzaamheden weer meer door externe factoren bepaald. Hierdoor wordt het uitvoeren van het werk minder flexibel’.

Gewasderogatie

LTO Nederland laat weten al druk bezig te zijn met de lobby voor het volgende Actieprogramma, voor de periode 2022-2025 en de bijbehorende derogatieaanvraag. Hierin zou volgens de belangenorganisatie ruimte moeten komen voor een gewasderogatie naast of in plaats van een bedrijfsderogatie. In een gewasderogatie is er voor specifieke gewassen meer ruimte om dierlijke mest toe te passen. Het draagt volgens LTO bij aan evenwichtsbemesting, waardoor gewassen beter in hun mineralenbehoefte worden voorzien zonder dat dit afdoet aan de waterkwaliteit.