Teelt van verse soja moet rustig groeien

De teelt van verse soja gaat in Flevoland zijn tweede volwassen seizoen in. De provincie ondersteunt het initiatief van Dutch Edamame, met het project Flevo Verse Soja. In 2022, tijdens de Floriade in Almere, is de geplande grote finish. Voor dat jaar mikt Green Organics op een areaal van 200 hectare.

Het areaal krimpt dit jaar echter van 40 tot 33 hectare. Van de tien aangesloten telers haakten er twee af. 'Ontevreden zijn ze niet, maar de teelt paste niet in het bouwplan dit seizoen', legt Strijk uit.

'Een probleem is dat niet. We willen rustig groeien en telen liever voor een vragende markt.' Aan het woord is CEO Jan Groen van Green Organics uit Dronten. Het bedrijf specialiseert zich in de teelt en afzet van biologische conserven, groenten en fruit en nu dus ook verse soja. Eind vorig jaar nam het DutchSoy over, het bedrijf van Strijk. Wel blijft de pionier nauw betrokken bij de ontwikkeling van de teelt.

Veel kapitaal nodig

Groen ziet het als startup. 'De teelt en afzet opschalen vereist grote investeringen. We garanderen een afzetprijs en moeten dat waarmaken. De bonen moeten worden verwerkt en ingevroren. Daar is veel kapitaal voor nodig.'

Omdat Green Organics louter bioproducten afzet, is ook de sojateelt hoofdzakelijk biologisch. Eén teler verbouwt conventionele soja. Voor Groen is het in de afzet pionieren. De vraag neemt toe, weet hij.

'In Nederland werd afgelopen jaar 375 ton verse soja verwerkt. Hoofdzakelijk in salades en als vers product. Een relatief kleine omzet, wat met 100 hectare areaal is in te vullen. Bedenk je echter dat de omzet enkele jaren terug slechts 20 ton was. De groeicurve is fors. Alle door ons geproduceerde soja wordt ingevroren', laat Groen weten.

Concurrentie van China

Op de wereldmarkt is China dominant, mede door de prijs, verklaart de Green Organics-CEO. 'Op dat vlak durven we de concurrentie wel aan. Zeker als je alle voordelen op een rij zet. De teelt van dit vlinderbloemige gewas is beter voor de bodem en de boer. Het lokale aspect spreekt afnemers en consumenten erg aan. Vooral in de biosector. Bij gangbaar wordt meer naar prijs gekeken. Grote foodservicebedrijven betrekken hun volume nu uit Azië omdat dit gemakkelijker is.'

De telers hebben afgelopen jaar veel geleerd. Hier komt de kennis van Strijk om de hoek kijken, die jaarlijks proefvelden voor vooral rassenproeven aanlegt. Er wordt gezocht naar rassen die meer opbrengen, vroeg zijn en bovenal smakelijk zijn. 'Afgelopen jaar is eind mei gezaaid. Dat bleek achteraf te laat', vertelt hij. 'De oogst gebeurde in september, toen het erg nat was. Dit jaar is begin mei gezaaid, waardoor we enkele weken eerder kunnen oogsten.'

Ook de eigen zaaizaadproductie viel letterlijk in het water. Dit jaar komt al het zaaizaad daarom uit Japan. Speciale edamamerassen worden gebruikt, omdat de gangbare soja op olie- en eiwitgehalte zijn veredeld en niet op smaak.

Bijkomend voordeel van oogst in augustus

'De oogst in augustus heeft een bijkomend voordeel', legt Groen uit. 'Conservenfabrieken schakelen dan over van erwten op sperziebonen. Voor de soja moeten de lijnen worden gereinigd, want het is een allergeen. In deze periode is dat mogelijk. Eén fabriek heeft een gigantische capaciteit. De aanvoer moet constant doorgaan. In een week tijd kan het complete areaal worden verwerkt en ingevroren.'

De late oogst kostte kwaliteit. Verder verliep de teelt positief. Soja is een warmteminnend gewas, dat past bij warme zomers. Strijk: 'Sclerotinia kan een probleem zijn wanneer het nat wordt. Verse soja wordt vroeg geoogst en is minder vatbaar.'

Niet overal positief saldo

Door de hoge zaaizaadkosten en tegenvallende kwaliteit hebben niet alle telers een positief saldo overgehouden. 'We streven naar een conservensaldo met een plus', zegt Groen. 'Dat benadrukken de telers ook, anders is het niet lonend.'

Er wordt overwogen een telerscoöperatie te starten. Telers betalen nu leergeld, volgens Groen. 'Ze pionieren mee, maar willen op termijn graag rendement zien. Dat kan als coöperatielid. Daarom is het aantal telers niet uitgebreid, terwijl de vraag er wel was. Ondernemers zoeken constant uitbreiding van hun gewasrotatie. Zeker een vlinderbloemig gewas dat stikstof nalevert en een mooie groenbemester kan voortbrengen, is wenselijk.'

Saldo verhogen

Het hogere saldo moet deels uit de verkoopprijs komen. Groen en Strijk zoeken naar nieuwe mogelijkheden, zoals spreads, soep en paté. De tegenhanger van edamame is mukimame, waarbij de boon zonder peul wordt gegeten. Ook dat is mogelijk. Het liefst ziet Groen dat Dutch Edamame een beschermd product wordt, net als parmaham.

De teelt in Europa is nu minimaal, maar Groen merkt veel interesse. 'Flevoland staat achter ons. Voor nu blijft de teelt hier, maar mede uit het oogpunt van oogstrisico en areaaluitbreiding zien we mogelijkheden in heel Nederland.'