Nederland staat niet alleen in afwijzing Mercosur

De oppositie tegen het handelsverdrag Mercosur heeft voor opmerkelijke coalities gezorgd. Boerenorganisaties en milieugroeperingen trokken eensgezind op tegen het akkoord dat voorziet in meer handelsvoordelen voor Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay. De afwijzing van Mercosur leidde op Twitter niet alleen tot vreugde bij de dierenpartij en organisaties als Milieudefensie. Ook bij de BoerBurgerBeweging en Caring Farmers ging de vlag uit.

In de Tweede Kamer kreeg de motie van de Partij voor de Dieren tegen het handelsverdrag dinsdag een nipte meerderheid, omdat ook regeringspartij ChristenUnie zich erachter schaarde. Alleen VVD, CDA, D66 en het onafhankelijke Kamerlid Wybren van Haga bleven Mercosur steunen. De partij van landbouwminister Carola Schouten gaf de doorslag, omdat ze vreest dat door voedselimporten uit Zuid-Amerika hier de transitie naar kringlooplandbouw kan worden verstoord. Ook wijst ChristenUnie op de risico's voor voedselveiligheid. Brazilië is in de afgelopen jaren meermaals in opspraak geraakt door schandalen in de vleesverwerkende industrie.

Over de Mercosur-deal heeft de EU twintig jaar onderhandeld. Vorig jaar zomer werd een akkoord bereikt dat momenteel door Brusselse juristen wordt bestudeerd. Nog voordat het officiële ratificatieproces is begonnen, heeft het Nederlandse parlement het al afgewezen. Het kabinet kan de motie naast zich neerleggen, maar dat is zeer ongebruikelijk. Net als destijds bij het Oekraïne-verdrag zal premier Mark Rutte zijn Europese collega's straks moeten vertellen dat Nederland niet akkoord kan gaan.

Deze keer staat hij daar niet alleen in. Ook in andere EU-lidstaten en het Europarlement neemt de kritiek op Mercosur toe. Franse boeren ageren tegen de in hun ogen oneerlijke concurrentie met Zuid-Amerikaanse boeren. In Ierland, dat vreest voor concurrentie op de rundvleesmarkt, en Oostenrijk neemt de roep om Mercosur af te wijzen eveneens toe. Bescherming van de eigen boeren en voedselvoorziening spelen hierbij een rol. De corona-uitbraak bracht kwetsbaarheden in het wereldwijde voedselsysteem aan het licht.

Een andere voedingsbodem voor de brede oppositie tegen het verdrag is de opstelling van de Braziliaanse president Jair Bolsonaro. Sinds zijn aantreden schrapte hij diverse wetten die het tropische regenwoud beschermden. Om te profiteren van de vraag naar biobrandstof staat hij bijvoorbeeld de teelt van suikerriet in het Amazonegebied weer toe. Bolsonaro's milieu- en klimaatpolitiek zou voor de Franse president Emmanuel Macron reden zijn het verdrag niet te ratificeren.