'We scheiden het kaf van het koren', zegt onderzoeker Weijnand Saathof van onderzoeksbureau HLB over de zoektocht naar plantversterkers of biostimulanten die iets toevoegen aan de lelieteelt. Hij vertelt dat het testen van groene middelen al diverse jaren vast onderdeel is van de onderzoeksactiviteiten op het proefveld in Vledder. 'We doen dit samen met de producenten. Die steken hun nek uit om hun producten te meten met andere middelen.'

Dit jaar worden op het proefveld in dertien objecten verschillende schema's met plantversterkers, al of niet in combinatie met grondbehandelingen, met elkaar vergeleken. De focus ligt op de beheersing van vuur en fusarium in de lelies. De werking van de verschillende producten varieert van het stimuleren van het bodemleven tot het activeren van de plantweerbaarheid.

Meetbaar effect

'Wij willen wetenschappelijk aantonen welke plantversterkers of biostimulanten een meetbaar effect hebben op de plantweerstand. De resultaten ten opzichte van gangbare schema's zijn vaak wisselend. Als daar aanleiding voor is, handhaven we specifieke producten voor vervolgonderzoek.'

De HLB-onderzoeker vertelt dat de laatste jaren mooie resultaten zijn bereikt met bijvoorbeeld een preparaat van Syngenta. 'Dit biologische product heeft aantoonbaar een werking tegen vuur en is zeker veelbelovend.' Syngenta is bezig om hiervoor een toelating te krijgen.

Doel van het onderzoek is besparing op gebruik van chemie, stelt Saathof. 'Lelietelers gebruiken onze bevindingen om ook in de praktijk groene middelen uit te proberen. Dat gebeurt tot dusver met wisselende successen.'

^{Foto: Dirk Osinga}

Ene leliesoort weerbaarder dan de andere

De ziektegevoeligheid van leliesoorten verschilt significant, blijkt uit statistisch onderzoek van student Joost Hertogh. Stichting ROL wil in veldonderzoek vaststellen wat dit verschil in weerbaarheid voor gevolgen heeft voor de gewasbeschermingsstrategie van lelietelers.

'Er worden in Nederland zo'n achthonderd leliecultivars geteeld', zegt Joost Hertogh. 'Belangrijk doel van mijn afstudeerproject was om voor dat assortiment de verschillen in weerbaarheid tegen veelvoorkomende ziekteverwekkers in kaart te brengen. Het is gelukt om statistisch aan te tonen dat er weerbare en minder weerbare cultivars zijn.'

Hertogh, student aan de hogeschool Van Hall Larenstein in Leeuwarden, geeft een toelichting op de opdracht die hij via adviesorganisatie Delphy uitvoerde voor Stichting ROL. Voor zijn onderzoek vroeg hij zo'n veertig lelietelers om de ziektegevoeligheid van de door hen geteelde soorten te waarderen met een cijfer.

Zeven ziekten en plagen

De beoordeling had betrekking op zeven ziekten en plagen, zoals wortellesieaaltjes. Uit de input van de telers blijkt dat OT-hybriden op zes ziekten en plagen significant verschillen qua weerbaarheid. Bij LA-hybriden geldt dit voor vier ziekteverwekkers en bij de Oriëntals voor twee. Hierbij tekent Hertogh aan dat hij voor de OT-hybriden de meeste waarnemingen heeft kunnen vastleggen.

Op basis van deze bevindingen heeft Stichting ROL dit jaar een proef aangelegd waarin voor de drie leliegroepen per groep vier weerbare soorten worden vergeleken met één heel vatbare soort. De gewasbeschermingsstrategieën in deze proef variëren van gangbaar tot minimaal gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. De resultaten moeten uitwijzen in hoeverre weerbare soorten een rol kunnen spelen bij de verdere verduurzaming van de lelieteelt.

^{Foto: Dirk Osinga}

Onkruid voor lelieteler praktische uitdaging

De proef duurzame onkruidbeheersing levert interessante objecten op. De praktische toepassing heeft tijd nodig.

Strategieën voor de onkruidbeheersing in lelies worden getest op het proefveld van Stichting ROL. Doel is het vinden van alternatieven voor de standaard chemische onkruidbestrijding. Onderzoeker Frank Kreuk van Proeftuin Zwaagdijk houdt zich bezig met de proef die vorig jaar is gestart.

De mechanische onkruidbestrijding is uitgevoerd met een wiedeg. Een intensieve klus die resulteerde in zo'n 24 behandelingen vanaf het planten tot de bloei, stelt Kreuk. 'Mits goed afgesteld, geeft de wiedeg weinig schade in lelies.'

Bij de afdekkingsmaterialen noemt Kreuk stro interessant maar praktisch omslachtig, vanwege de grote volumes die nodig zijn om het onkruid goed te onderdrukken. Een biologische coating over het leliebed is wel veelbelovend, maar de beschikbaarheid van het gebruikte product is onzeker. Verder belemmert het afdekken met afbreekbaar zwart plastic de groei van de lelies.

Goed gesloten mulchlaag

In de proef zijn vorig jaar enkele objecten ingezaaid met niet-winterharde groenbemesters. Het gewas is in de winter alleen gehakseld en niet ondergewerkt. Onder de ontstane mulchlagen worden later met een speciale machine lelies geplant. Het idee is dat een goed gesloten mulchlaag de onkruiddruk beperkt.

Ook wordt de werking van herbiciden met minder milieubelasting vergeleken met een gangbaar schema. Kreuk: 'We proberen de prestaties van nieuwe middelen te verbeteren met hulpstoffen.'

De onderzoeker beschouwt de niet-chemische alternatieven voor de onkruidbestrijding nog als een praktische uitdaging. 'Dat vraagt om verder onderzoek. Tot die tijd is het te hopen dat voldoende middelen beschikbaar blijven voor een efficiënte onkruidbestrijding.'