Ruimte voor Ruimte in opmars bij boeren in Noord-Nederland

Akkerbouwers en plantenkwekers Johan en Ella Oosting in Odoornerveen kochten ruim twee jaar geleden de gepensioneerde buurman uit om hun huiskavel te kunnen uitbreiden. Daarbij kochten ze zo niet alleen 3,5 hectare grond, maar kregen er ook een boerderij en een voormalige pluimveestal op de koop toe bij. De buurman huurt de boerderij nu van hen.

De stal wordt binnenkort gesloopt. De Oostings ruilen hem in voor een nog nieuw te bouwen burgerwoning. Op 1.800 vierkante meter grond kan die aantrekkelijk zijn voor mensen die de ruimte zoeken, verwachten ze.

In de lift

Projecten als die van Oosting vinden de laatste tijd steeds meer navolging. 'In Drenthe en Groningen begeleiden we tien van dit soort Ruimte voor Ruimte-initiatieven', meldt adviseur Jan Pieter Smit van adviesbureau Rombou. 'De laatste tijd, sinds pak 'm beet 2,5 jaar, zit Ruimte voor Ruimte flink in de lift.'

Met die tien projecten worden opgeteld dertien woningen teruggebouwd, zegt de adviseur. 'Het tij zit mee, er is meer vraag naar woningen. En ook onder agrariërs is de laatste tijd relatief veel belangstelling voor de regeling.'

Quitte spelen

Oude stallen, kassen of schuren slopen en er woningen op dezelfde plaats of elders voor terugzetten, kan lonen. De Oostings hopen er via Ruimte voor Ruimte een rendabel project van te maken. 'We doen het niet omdat we verwachten er rijk van te worden. Het zou al mooi zijn als we quitte spelen, doordat we zo de sloop en andere kosten via de woningverkoop kunnen terugverdienen', zegt Johan Oosting.

Buurmans grond komt vaak maar één keer beschikbaar, realiseerden ook Johan en Ella Oosting zich toen hun bejaarde buurman (87) in 2015 aangaf zijn paardenwei van 3,5 hectare en de voormalige pluimveestal ernaast te willen verkopen. Achttien jaar geleden had Johan Oosting al eens de landbouwgrond van hem overgenomen.

Kwekerij

Met de aankoop van de resterende grond in 2017 wisten de Oostings hun areaal uit te breiden tot 25 hectare. Het bedrijf omvat naast de akkerbouwtak sinds vier jaar een goedlopende kwekerij voor heesters en vaste planten. Meer grond bij het bedrijf was dan ook meer dan welkom.

'We denken na over het inpassen van kringlooplandbouw op ons bedrijf. Ook dat zal meer ruimte vergen. Als je er dan grond bij kunt krijgen, is dat mooi meegenomen', vindt Johan Oosting.

Pluimveestallen slopen

Met het koopplan in 2017 rees gelijk de vraag wat te doen met pluimveestallen die nog dateren uit de jaren zeventig. 'Er zaten geen productierechten op en je kunt er verder weinig mee. Slopen is dan al snel de enige optie', stelt Oosting vast.

Naast de sloopkosten zijn er nogal wat onderzoeks- en projectkosten gemoeid met het omzetten van de agrarische functie naar een woonbestemming en de aanvraag van een sloopvergunning. Het gaat dan om advies- en ontwerpkosten, de procedure bij de gemeente, een bodem- en geluidsonderzoek en een inpassingsplan, zodat de nieuwe woning mooi opgaat in het landschap.

Meer regelwerk

'Het verhaal heeft twee kanten: als je het zelf koopt, heb je meer invloed op hoe het er naast je bedrijf komt uit te zien, maar het geeft ook meer regelwerk', merkt Oosting op. Hij koos er voor dat laatste grotendeels uit te besteden.

Agrarisch makelaar Koen Warners prijst agrariërs die een Ruimte voor Ruimteconstructie opzetten. 'Het is een teken van ondernemerschap als je daar instapt. Ze nemen zelf het risico dat erbij komt kijken, bijvoorbeeld of ze de gebouwde woning of het bouwplan uiteindelijk kwijtraken. Wat helpt, is dat de woningmarkt in een betere flow zit dan een paar jaar geleden. Al weet je natuurlijk niet hoe het er over een jaar of twee uitziet.'

Burgerburen

De Oostings krijgen er ineens burgerburen bij. Is dat niet lastig? Ze gaan er niet anders om boeren, verzekeren de twee akkerbouwers. 'Die ogen van de omgeving kijken toch al mee. Als we hier meststof spuiten op de planten, worden we daar soms al op aangesproken. We zijn dus gewend te communiceren waar we mee bezig zijn', zegt Ella Oosting.

Al met al is het snel gegaan, stelt haar man vast. 'De gemeente heeft goed meegewerkt. Het lastige van het hele traject is alleen dat je van tevoren niet weet wat je aan het eind van de rit overhoudt.'

Geruchten

Dat de Oostings er goed aan hebben gedaan om het zo aan te pakken, daar zijn ze van overtuigd. 'Nu het in de gemeenteraad aan de orde is geweest, gonst het in het dorp van de geruchten. Het wordt een fijn gebouw voor de omgeving.'