CO2-uitstoot per kilo melk staat ter discussie

Melkveehouder Tom Lugtenberg uit Olst gelooft best dat de Kringloopwijzer en hoe daarin de CO2-uitstoot per kilo melk wordt berekend, voor meer dan 80 procent van de melkveebedrijven voldoet. Toch nam hij samen met twee collega's onlangs het initiatief om hun kritiek op Melkweb van FrieslandCampina te uiten.

De melkveehouders hopen zicht te krijgen op hoe groot de groep is die tegen de nadelen van het CO2-rekenmodel aanloopt. 'Het is ons niet te doen om kritisch te zijn op FrieslandCampina. Wij ageren tegen de rekenmethodes van Wageningen University & Research (WUR) en hoe deze uitwerken in de Kringloopwijzer', zegt Lugtenberg, die 150 MRIJ-koeien melkt in Olst.

Equivalenten per kilo

'De CO2-uitstoot wordt berekend in equivalenten per kilo melk. Veel melk per koe melken is dan belangrijk. Als je een ander ras houdt, zoals een dubbeldoelras als MRIJ of Blaarkoppen, of je boert vrij extensief met een hoog aandeel gras van beheersgronden in het rantsoen, heb je een lagere melkgift per koe', legt de melkveehouder uit.

'Met deze manier van boeren voldoe je aan het gewenste plaatje van kringlooplandbouw, maar stoot je al snel te veel CO2 uit om voor deelname aan On the way to PlanetProof of een rentekorting bij de bank in aanmerking te komen.'

Vlees

De kritische melkveehouders geven aan dat vlees bij afvoer ook een CO2-afvoer vertegenwoordigt. Dit wordt nu niet meegerekend in de Kringloopwijzer. De ondernemers hebben hun punten bij de WUR, de opsteller van de rekenmethode voor CO2-uitstoot, aangedragen, maar dat resulteert nog niet in veranderingen van de rekenmethodes.

'Wij snappen dat zoiets niet van vandaag op morgen kan, maar als wij de discussie niet steeds opnieuw aankaarten, gebeurt er niets', zegt Lugtenberg.

Wetenschappelijk onderbouwen

Han Swinkels is projectleider Kringloopwijzer bij ZuivelNL. Deze organisatie is eigenaar van het instrument Kringloopwijzer als geheel. 'Melkveehouders kunnen praktisch gezien wel gelijk hebben, maar er moeten wel voldoende gegevens beschikbaar zijn om dit wetenschappelijk te kunnen onderbouwen', zegt hij.

'Een gebrek aan gegevens kan bij het inwegen van dubbeldoelrassen en de afvoer van CO2 via vlees een struikelblok zijn. We zetten het op de agenda en kijken er serieus naar, maar zaken worden pas aangepast als dat ook op een degelijk onderbouwde wijze kan. Anders krijg je het bij de eerste de beste review als een boemerang terug.'

Dat betekent volgens Swinkels niet dat de Kringloopwijzer niet steeds wordt doorontwikkeld. 'Daarbij vragen we de WUR goed te kijken naar de berekeningsmethode van de CO2-uitstoot.'

Toepassing is probleem

Theun Vellinga is een van de WUR-wetenschappers die aan de rekenmethodes voor broeikasgassen werken en aan de CO2-module in de Kringloopwijzer. Ook hij kent de kritiek, maar weerlegt die: 'Het ligt niet aan de rekenmethode, maar aan wat partijen met de uitkomsten uit de rekenmethode doen.'

Volgens Vellinga kijken partijen bij het waarderen van duurzaamheid te eenzijdig naar de carbon footprint. 'Ik heb bij Stichting Milieukeur (SMK) en FrieslandCampina aangegeven dat vlees ook een waarde vertegenwoordigt in de afvoer van CO2. Dubbeldoelkoeien als MRIJ en Blaarkoppen hebben andere gewichten en meer vlees op de botten en dat moet wat mij betreft ook gewaardeerd worden', zegt hij.

Natuurhooi

'Het klopt dat melkveehouders die veel natuurhooi in het rantsoen verwerken, lagere melkproducties per koe realiseren en daarmee slechter scoren op CO2-uitstoot per kilo melk. Dat betekent niet dat de huidige rekenmethodes niet kloppen. Maar als je voor de laagste footprint gaat, moet je de hele natuur- en milieucomponent eruit kieperen', stelt de onderzoeker.

'Dat is niet de juiste route. Duurzaamheid gaat ook over kwaliteit van lucht, water en over biodiversiteit. Dat moet je dus anders waarderen dan dat nu wordt gedaan bij bijvoorbeeld On the way to PlanetProof.'

Dubbeldoelkoeien

Vellinga stelt voor dat zuivelverwerkers en banken die de CO2-component willen waarderen, dit anders gaan inwegen voor melkveehouders met dubbeldoelkoeien en voor melkveehouders met een aantoonbaar extensieve bedrijfsvoering ten faveure van weidevogels.

'Voor die laatste categorie kun je bijvoorbeeld 1.400 CO2-equivalenten per kilo melk hanteren in plaats van 1.100 wat bij PlanetProof nu topniveau is. Het gaat daarbij niet om het absolute getal van 1.400, maar om het idee erachter', zegt de onderzoeker.

Meer vlees avoeren

'Een vergelijkbare uitwerking en waardering zijn te bedenken en te realiseren voor melkveehouders die aantoonbaar meer vlees afvoeren door het houden van andere veerassen waarmee ze de biodiversiteit stimuleren.'