Muizenmonitor is de brandmelder in het veld

Achtergrond Friesland Tienke Wouda 09 maa 2020 om 15:50uur

Onderzoeksbureau Altenburg & Wymenga heeft een nieuw wapen ontwikkeld in de strijd tegen veldmuizen: de muizenmonitor. Boeren kunnen via hun smartphone percelen monitoren op muizenschade om zo goed mogelijk in te grijpen.

Muizenmonitor+is+de+brandmelder+in+het+veld

Op tijd ingrijpen in de 'voortplantingshysterie' van de muis. Dat is het doel van de monitor, zegt Niek Bosma van Wetterskip Fryslân aan de keukentafel van melkveehouders Albert en Feite Cnossen uit Jutrijp. Hij vergelijkt de monitor met een brandmelder. 'Het heeft meer zin om te blussen wanneer het alarm gaat en je rook ziet dan wanneer de brand al vergevorderd is.'

Dat het knaagdier zich snel voortplant is bekend, maar de muizen laten de expert soms ook voor verrassingen staan. 'Laatst werden er bij een drie weken jonge muis vijf embryo's gevonden.'

Land onder water zetten

Om in te kunnen grijpen, moeten boeren er op tijd bij zijn om de kraamhokken in muizenclusters te vernietigen. Het land onder water zetten is een een bewezen methode. Ongeveer de helft doet dat, schat Bosma in.

Als je vijf percelen in kaart brengt, kost dat enkele minuten

Niek Bosma, Wetterskip Fryslân

• Lees ook: Regen velt veldmuis op Friese veen

Albert en Feite Cnossen zetten afgelopen jaar hun 50 hectare helemaal onder water. Ze schaften hiervoor samen met de buren een pomp en een slang aan, een investering van 8.000 euro. Van een oude Krone-opraapwagen maakten ze een haspel. 'Het heeft wat gekost, maar het heeft goed uitgepakt. We hebben het land maar één keer hoeven te bevloeien', zegt Feite Cnossen.

45.000 euro schade

Het jaar 2013/2014 zit nog vers in hun geheugen. Toen werd hun land getaxeerd op 45.000 euro schade. Zo'n 90 procent van het land was zwart. 'We misten twee kuilbulten waardoor we extra voer hebben moeten aankopen. We liepen drie jaar achter met investeringen. Daardoor konden we pas later weer een schudder en een hark kopen. Alle aandacht ging eerst naar de koeien.'

De nadelen van bevloeien? Wanneer water uit een sloot is gehaald met veel bagger, willen koeien het gras in de wei niet vreten. 'Ze zetten er geen bek op. Het stinkt naar rotte vis. Boeren kiezen er dan voor om het gras in te kuilen', zegt Bosma.

'De vraag is of je in september nog een snee van het gras kunt halen, als je ook bevloeit. Ga je voor overlast van muizen beperken of de laatste snee? Dat is risicomanagement.'

Gebruiksvriendelijk

Of hij de schade gaat monitoren, daarop gaat Feite Cnossen zich beraden. 'Het lijkt mijn bewerkelijk. In het land ben ik met andere dingen bezig dan het invullen van de monitor.' Volgens Bosma is de monitor gebruiksvriendelijk en kost het nauwelijks tijd. 'Als je vijf percelen in kaart brengt, kost dat enkele minuten.'

Muizen hebben een cyclus van drie tot vier jaar. De volgende muizenpiek wordt in 2024/2025 verwacht. Niet iedere piek mondt uit in een muizenplaag. 'We hopen op Elfstedentochtwinters de komende jaren. Muizen kunnen slecht tegen ijzel, vorst en sneeuw. Het tast hun immuunsysteem aan waardoor ze vatbaarder zijn voor ziekten.'

Percelen krijgen kleurcode

In Zuidwest-Friesland wordt proefgedraaid met de muizenmonitor. De monitor heeft als doel de ontwikkelingen te volgen en vroegtijdig te signaleren of er sprake is van een uitbraak. Drie keer per jaar wordt aan vijftig boeren gevraagd om de muizenactiviteit vast te leggen. Dit doen ze via een korte vragenlijst over onder andere de muizenactiviteit en de vorming van clusters. Deze percelen krijgen vervolgens een kleurcode. Donkergroen is score 0, op het perceel is geen muizenactiviteit te vinden, op een enkel holletje na. Bij lichtoranje, score 3, zijn naast muizenactiviteit in de slootranden en greppels clusters van holletjes en gangetjes te vinden. Bij donkerrood, score 6, is het gras voor een belangrijk deel weggevreten en is de grasmat sterk aangetast.