Wadudu in Beilen spin in het web van de insectenkweek

'Hier begon het allemaal.' Janmar Katoele zwaait een deur open achter in de ontvangstruimte van Wadudu, een insectenkwekerij aan de rand van Beilen. Erachter een doucheruimte, formaat gangkast. Daar plaatste hij in 2015 zijn eerste kweekbakje met 10 gram meelwormen, gekocht bij de plaatselijke dierenwinkel. Katoele, afgestudeerd in de zoötechniek aan Wageningen University & Research (WUR), gooide even daarvoor het roer van zijn carrière radicaal om na eerder bij een bank en in de agrarische accountancy te hebben gewerkt.

Op een reünie in Wageningen was Katoele bevlogen geraakt door een inleiding van insectenhoogleraar Arnold van Huis. 'Via innovatie met eetbare insecten de groeiende wereldbevolking blijven voeden, leek mij wel wat. Ja, ik ben impulsief. En als ik iets oppak, is nee voor mij geen optie.'

Geen bevlieging

Katoele ontkent dat het een bevlieging was om al zijn kaarten op de insectenkweek te zetten. 'Ik ben ook realist: er zit in die sector gewoon een businesscase. En we hebben een missie: 'feed the world'. Wadudu zal niet het hele wereldvoedselprobleem oplossen, maar we willen wel ons steentje bijdragen.'

Katoele verwijst naar de groeiende behoefte aan eiwitten in een wereld met steeds meer welvaart en inwoners en de drang naar verduurzaming in de veehouderij. 'We zullen intensiever moeten boeren om al die monden te kunnen blijven voeden. Binnen nu en dertig jaar lukt dat met de huidige middelen niet meer. Het eetbare deel van een koe is 40 procent, bij wormen is dat 100 procent.'

Twintig medewerkers

Wadudu, Afrikaans voor insect, telt twintig medewerkers en is volgens Katoele het enige bedrijf ter wereld dat uitgangsmateriaal voor meelwormen produceert voor kwekers: glaswormen uit de eitjes van de meelkever. In Beilen worden de kevers gehouden als moeder voor de larven. Dat gebeurt in geconditioneerde ruimtes waar ze hun eitjes leggen.

Geen sinecure, omdat kennis over de productie van het uitgangsmateriaal nauwelijks aanwezig is. Met steun van onder andere kennisinstituten als WUR, HAS Den Bosch, Aeres Hogeschool en Van Hall Larenstein, provincie Drenthe en de Noordelijke Ontwikkelings Maatschappij lukt het steeds beter, meldt Katoele. 'Ik voel me insectenboer. We leveren nu een constant volume van eerste kwaliteit.'

Zeven weken

De glaslarven groeien bij de afnemers in een week of zeven uit tot volwaardig eindproduct. Ze zijn geschikt als levend of gedroogd diervoer voor huisdieren, voor de verwerking in bijvoorbeeld veevoer of als halfproduct voor menselijke consumptie.

Maar zover is het nog niet. Het is nog niet toegestaan meelwormen te verwerken in veevoer, bijvoorbeeld als vervanger van vismeel. Dat heeft met de beperkingen te maken die zijn ingesteld na de BSE-crisis. Levende wormen worden wel gebruikt als petfood, vogels en reptielen zijn er dol op en kunnen ook in de pluimveehouderij worden toegepast.

Omschakelen

Volgens Katoele biedt insectenkweek perspectief voor agrariërs die willen omschakelen. Vooral varkens- en pluimveehouders kan het aanspreken. Het monitoren sluit goed aan bij hun huidige bedrijfsvoering. Je kunt volgens de ondernemer in de wormenkweek een bedrijfsinkomen halen dat hoger ligt dan een gemiddelde melkveehouderij met honderd koeien. De eerste afnemers, Katoele spreekt liever van samenwerkingspartners, zijn overigens niet per se pluimveehouders of varkenshouders. Zo worden zijn glaswormen ook opgekweekt door een geitenhouder en een bollenteler.

Wadudu levert afnemers de kennis, adviseert over subsidieaanvragen en niet onbelangrijk: neemt ook de oogstbare wormen af. 'Wij willen de ketenregisseur zijn', geeft de insectenboer zijn ambitie aan. 'Maar dan via een open model, waarin de uitwisseling van kennis vooropstaat. Samen kun je zo meer zekerheid inbouwen voor de hele keten.'

Veel belangstelling

Het bedrijf begeleidt de afnemers op technisch en economisch vlak. Onderling wisselen ze kennis uit in een studiegroep. Wadudu krijgt de teeltgegevens terug van de afnemers om zo te kunnen bijsturen. Er is behoorlijk wat belangstelling voor de wormenkweek, stelt Katoele vast. 'Met tien afnemers zitten wij nu vol.'

Het bedrijf is bezig om op te schalen. In een aantal voormalige kuikenstallen in Hoogersmilde komen deels geautomatiseerde kweeklijnen te staan die de productiecapaciteit moeten vertienvoudigen. Een met vlaggetjes aangeprikte wereldkaart aan de wand van het kantoor in Beilen geeft een aardige indruk van de wereldwijde belangstelling voor het insectenbedrijf. Uit de hele wereld komen mensen naar Drenthe om een indruk te krijgen van de mogelijkheden. 'Die allemaal afreizen zou geen doen zijn', stelt Katoele nuchter vast.