Perikelen rond KoeMonitor nog niet voorbij

Bovenwettelijke eisen, geborgde dierenartsen die zich niet voor het karretje van de zuivelindustrie willen laten spannen en onduidelijkheid over de privacy van melkveehouders: de introductie van KoeMonitor, een nieuw borgingssysteem in de zuivelsector, zorgt voor reuring.

Alle commotie ten spijt, hebben de meeste zuivelondernemingen KoeMonitor al opgenomen in de leveringsvoorwaarden.
KoeMonitor is een nieuwe systematiek om diergezondheid, dierenwelzijn en voedselveiligheid te borgen en te monitoren. De Nederlandse zuivelsector kent verschillende instrumenten, elk met zijn eigen doel en historie. Denk aan het Periodiek Bedrijfsbezoek (PBB), de Continue Diergezondheidsmonitor (CDM), KoeKompas (KK) en het Bedrijfsgezondheidsplan (BGP) met bijbehorend Bedrijfsbehandelplan (BBP).

Eisen

Om ook in de toekomst te blijven voldoen aan de eisen van overheden, derde landen en afnemers én om de kwaliteitssystemen praktisch werkbaar te houden, was er behoefte aan een nieuw systeem. Dat is dus KoeMonitor geworden. KoeMonitor is ontwikkeld door LTO, NMV en NZO in samenwerking met KNMvD en CPD. ZuivelNL de ketenorganisatie van de zuivelsector, verzorgt het programmamanagement.

KoeMonitor bestaat uit de onderdelen KoeData, KoeAlert en KoeKompas. KoeData geeft elk kwartaal op basis van objectieve data inzicht in de diergezondheid van het melkveebedrijf en daarmee in het risico dat er attentiedieren aanwezig kunnen zijn.

Fysieke controle

Wanneer de kans groter is dat er attentiekoeien aanwezig zijn, zal er vaker een fysieke controle plaatsvinden. De fysieke controle vindt plaats door KoeAlert. Dat gebeurt eens per jaar door een daarvoor gekwalificeerde dierenarts.

KoeKompas is een managementsysteem dat de diergezondheid, het dierenwelzijn en de mogelijke risico's op het melkveebedrijf in kaart brengt. Met KoeKompas kan door de dierenarts tevens het voor de melkveehouder wettelijk verplichte Bedrijfsgezondsheidsplan worden opgesteld. KoeKompas laat zien wat goed gaat, waar mogelijke risico's liggen en wat nog beter kan in de technische bedrijfsvoering.

Melkveehouders vinden dat de nieuwe systematiek bovenwettelijke eisen aan hun bedrijfsvoering stelt, maar dat ligt volgens Yvonne Goos van ZuivelNL genuanceerder. KoeMonitor geeft volgens haar invulling aan de EU-hygiëneverordening 853/2004.

Nationale wetgeving

Ook geeft KoeMonitor invulling aan nationale wetgeving, zoals bepaalde onderdelen van de Regeling diergeneesmiddelen en de Regeling diergeneeskundigen. 'Deze regelgeving vindt haar oorsprong in het antibioticadossier. Alle onderdelen van KoeMonitor tezamen geven invulling aan de borging dat enkel melk van gezonde koeien wordt geleverd en opgehaald', zegt Goos.

'Bovenwettelijk is eigenlijk alleen het onderdeel WelzijnsMonitor in KoeKompas. Dat is een grafiek waarin staat hoe met het welzijn van de koeien is gesteld, een invulling van de duurzaamheidsdoelen van de Duurzame Zuivelketen.'

Gekwalificeerde dierenarts

Hoe zuivelbedrijven de borging moeten regelen, is niet beschreven. Wel staat vast dat controles door een gekwalificeerde dierenarts hier deel van uit moeten maken.

De Stichting Geborgde Dierenarts (SGD) maakte zich aanvankelijk zorgen over het feit dat zij zich voor het karretje van de zuivelindustrie zou laten spannen, zeker als er sprake zou zijn van een bovenwettelijk kwaliteitssysteem. De SGD waakt immers voor de onpartijdigheid van de geborgde dierenarts. Inmiddels zijn dierenartsen, die zijn aangesloten bij de SGD, wettelijk aangewezen om de controletaak in te vullen.

De SGD en ZuivelNL zijn met elkaar in gesprek over werkbare en praktische afspraken. Er is goed contact volgens voorzitter Johanna Fink-Gremmels van de SGD. 'Er zijn alleen nog wat juridische haken en ogen waar we een oplossing voor moeten vinden. Het is een ingewikkeld dossier. Over twee weken hopen we eruit te zijn.'

Gegevens

Zorgen zijn er ook over de gegevens van melkveehouders, die in KoeMonitor worden vastgelegd. Ook vrezen melkveehouders dat Qlip gegevens uit KoeKompas gaat gebruiken bij de jaarlijkse beoordeling van de melkveebedrijven. Dat laatste is volgens Goos niet juist. 'Qlip kijkt alleen of een bedrijf heeft voldaan aan KoeKompas.'

Alleen de zuivelonderneming en de melkveehouder hebben toegang tot hun informatie in het systeem. De zuivelonderneming heeft daar samen met melkveehouder afspraken over conform geldende privacywetgeving. Daarnaast geeft de melkveehouder zelf de dierenarts die KoeKompas en/of KoeAlert komt uitvoeren, toegang tot de gegevens die ze samen verzamelen.

Goos: 'Bij ZuivelNL hebben alleen de beheerders van het systeem toegang tot de data uit het oogpunt van beheer van het systeem.'