Tweestrijd in mestland is onnodig

Ik heb me erover verbaasd hoeveel energie wordt verspild in het debat rondom mest en waarom organische mest en kunstmest zo tegen elkaar worden uitgespeeld. Vaak vanuit de hoop of verwachting dat zo meer dierlijke mest kan worden toegepast, soms uit een idyllisch beeld over de landbouw.

Meststoffen Nederland staat voor een optimaal gecombineerd gebruik van organische mest aangevuld met kunstmest, omdat dit grote voordelen heeft voor gewasopbrengst, natuur en milieu. Onze inzet op een meer circulaire landbouw met minder verliezen hebben we uitgewerkt in Kunstmest4.0.

Minder emotie

Ik ben ervan overtuigd dat de discussie over stikstof gebaat is bij minder emotie en meer systeemkennis. Daarom deel ik graag met u het volgende inzicht op basis van een presentatie van het CBS op het Landbouwcongres op 18 december: 'Een boer kan prima zonder kunstmest, maar Nederland niet'.

Hoewel veel boeren hun stikstofbehoefte kunnen invullen met alleen organische mest, lukt dat niet op de schaal van Nederland. Dat is het beste te zien als je een totale stikstofbalans voor Nederland maakt.

Krachtvoer

Belangrijkste input van stikstof is krachtvoer (434 miljoen kilo stikstof), gevolgd door kunstmest (238 miljoen kilo stikstof). Depositie levert 40 miljoen kilo stikstof op, aangevuld met 17 miljoen kilo stikstof uit klaver en vlinderbloemigen.

De helft van de aanvoer van stikstof eindigt in dierlijke en plantaardige producten voor menselijke consumptie. Ondanks indrukwekkende reducties van verliezen – 62 procent minder emissies naar lucht en 40 procent minder uitspoeling – blijven er forse verliesposten naar lucht en bodem, die aangevuld moeten worden. Samen met de toepassing van mest buiten de Nederlandse landbouw goed voor de andere helft van de stikstofoutput op jaarbasis.

Als Nederland fors minder kunstmest gaat gebruiken bij een gelijkblijvende of dalende hoeveelheid krachtvoer, dan loopt het systeem vast. Er blijft onvoldoende stikstof over om dierlijke en plantaardige producten te blijven produceren.

Vlinderbloemigen

De Nederlandse stikstofbehoefte aanvullen met vlinderbloemigen, die stikstof uit de lucht kunnen binden, zou een enorme inzet van het landbouwareaal vragen die ten koste gaat van de 'cash crops'.

We kunnen wel de aanvoer van stikstof reduceren door de verliezen naar bodem en lucht nog verder te beperken. Juist hierop scoort kunstmest goed door precisiebemesting met de juiste samenstelling.

Groenbemesters

De inzet van groenbemesters om zoveel mogelijk stikstof uit aangebrachte mest op het land te binden voor het volgend seizoen, kan ook de verliezen naar grondwater reduceren. En hoogwaardige mestverwerking kan stikstofproducten opleveren die in de toekomst als kunstmest kunnen worden ingezet.

Maar dit is stikstof die grotendeels afkomstig is uit geïmporteerd krachtvoer of kunstmest. Mestverwerking kost ook energie en resulteert door de verminderde beschikbaarheid van dierlijke mest in een toenemende vraag naar kunstmest in de ons omringende landen.

Maximaal rendement

Laten we stoppen met het uitspelen van organische mest en kunstmest en werken aan het herstel van de juiste verbinding van organische en kunstmest om binnen de steeds scherpere milieunormen maximaal rendement te behalen.

Reinier Gerrits
directeur Meststoffen Nederland