Daadwerkelijke gevolgen droogte Gelderland in kaart

Gelderland is een van de trekkers van het onderzoek, waaraan verder provincies Noord-Brabant en Drenthe, acht waterschappen, het ministerie van LNV en lokale LTO Noord-afdelingen bijdragen.

'We willen bereiken dat we kunnen duiden wat de droge zomers van 2018 en 2019 betekenen voor zandgronden. We willen de feiten boven tafel krijgen. Hoe ernstig de gevolgen daadwerkelijk zijn voor landbouw en natuur', zegt Teun Spek, projectleider namens provincie Gelderland.

Beregenen

In de eerste fase van het onderzoek werd geprobeerd in kaart te brengen welke percelen wel en niet zijn beregend tijdens de droogste periodes. 'Hoewel je overal in de Achterhoek waterkanonnen zag staan in de zomer, was er ook veel bruin gras te zien', zegt Spek.

Door middel van remote sensing is met satellietbeelden geprobeerd vast te stellen of er is beregend. Op dat punt werd de inbreng gevraagd van lokale LTO Noord-afdelingen in de Achterhoek. Waar de satellietbeelden in de oostelijke Achterhoek voor 70 procent klopten, was dit in de noordelijke Achterhoek slechts 30 procent.

Samen met boeren

'Het is een hele zoektocht', beaamt de projectleider. 'Het bleek dat er wel de nodige ruis zat. Maar dat is een van de redenen dat we dit graag met boeren samen doen.'

Belangrijkste doel tijdens de eerste fase was uitzoeken hoe het watersysteem zich heeft gedragen tijdens de droogte. 'Wat betekende deze droogte ten opzichte van eerdere periodes van droogte? Hoe werkt dit door naar het bodemsysteem en het grondwater?', illustreert Spek de materie. Belangrijk daarbij zijn ook de verschillen in gebieden. 'Drenthe, Gelderland, Noord-Brabant, overal is het anders.'

Tweede fase

Het onderzoek bevindt zich nu in de tweede fase, waarin nog dieper wordt gekeken naar de gevolgen van de droogte. Hiervoor zijn twintig focusgebieden aangewezen, verspreid over diverse provincies. In Gelderland gaat het om het stroomgebied van de Baakse Beek, de Voorsterbeek ten noorden van Brummen en een gebied rond de Lunterse Beek in de Gelderse Vallei.

Dit zijn niet per se de gebieden die het meest te kampen hebben gehad met droogte, verduidelijkt Spek. 'Dit zijn de gebieden waarover we de meeste data hebben. Het is een datagestuurd onderzoek.'

Bestrijden

Herman Menkhorst, bestuurslid van LTO Noord-afdeling Achterhoek Noord en melkveehouder in Laren, hoopt dat het onderzoek kan helpen om in de toekomst effectiever droogte te kunnen bestrijden.

'Hier zie je de gevolgen van de droogte nog steeds. Op bepaalde plekken is het grasland van slechte kwaliteit. Ook is de hoeveelheid en de kwaliteit van het voer treurig in sommige delen van het gebied.'

Geen zorgen

Tegelijkertijd maakt Menkhorst zich niet bovenmatig veel zorgen. 'Wel als de droogte van 2018 en 2019 zich doorzet in de komende jaren, maar dat betwijfel ik. Tot 2017 was het verhaal dat het alleen maar natter zou worden. Nu zijn we een paar jaar verder en is er paniek dat we verdrogen. Terwijl 2017 nota bene zelfs nog een bovengemiddeld nat jaar was.'

Spek verwacht boeren als Menkhorst voor het begin van de zomer meer duidelijkheid te kunnen bieden met een feitelijke onderbouwing. Dan moet het grootste deel van het onderzoek zijn afgerond.

Normale zomer

'De natuurgebieden zijn moeilijker in kaart te brengen. Als je wilt weten of er schade is, moet je wachten op normale omstandigheden. Daarom hopen we op een normale zomer dit jaar, zodat we begin 2021 kunnen concluderen of en hoe de natuur last heeft gehad van de droogte.'