RES-dagen voor LTO Noord-bestuurders in Westen

Ton van Schie, themahouder Energie bij LTO Noord regio West, stelt dat duurzame energievraagstukken veel ruimte vergen in het landelijk gebied. 'Meestal gaat het dan om landbouwgrond. Dan lijkt het me niet meer dan logisch dat de agrarische sector daarin zelf ook een belangrijke stem heeft.'

Vrijwilligheid bij initiatieven speelt daarbij een doorslaggevende rol, vult beleidsadviseur Erwin Haveman van LTO Noord aan. 'We hebben als sector bewezen zelf al flinke vooruitgang te kunnen boeken bij het opwekken van energie en het besparen op het gebruik ervan.'

Van Schie: 'Met de afdelingsvoorzitters nemen we op drie speciale RES-dagen de laatste ontwikkelingen door en stemmen we inhoudelijk de standpunten af.' Die intensieve aanpak is qua belangenbehartiging flink vernieuwend, stelt Haveman: 'Het feit dat we het zo breed aanpakken, laat ook wel zien hoe belangrijk we dit vinden.'

Witte gebieden

Programmamanager Jeroen Noot van GreenPortNHN merkt dat er in de regio al hard aan de RES wordt gewerkt. 'Er komen al allerlei beelden boven, waarbij de meeste oplossingen toch in het buitengebied liggen. Daar is het over het algemeen toch meestal wat eenvoudiger om iets te realiseren dan in de overvolle stad.'

Op zich is dat geen kritiek richting het programmabureau voor RES of de burgers, stelt Noot, maar meer een dringende oproep aan de agrarische sector om deze ontwikkelingen scherp te volgen. 'Behalve de dreiging van ruimteclaims biedt het namelijk ook volop kansen. Als we tenminste niet afdrijven van het publieke debat.'

Keuzes

Volgens Noot leidt het RES-proces tot keuzes waar straks wordt geïnvesteerd in de energie- en warmte-infrastructuur.

'Voor ondernemers met plannen om het schuurdak vol te leggen met panelen of om hun bedrijf flink uit te breiden, is dit het moment om zich te melden bij het RES-programma in hun regio. Dit geldt ook voor diegenen die aan de slag willen met alternatieve warmtebronnen zoals geothermie om daarmee de kans te vergroten dat de netaansluiting in de toekomst toereikend blijft.'

Eén regio

Arjen Bevelander van LTO Noord-afdeling Goeree-Overflakkee ziet het als voordeel dat Goeree als één RES-regio wordt gezien. Dat maakt het minder complex, stelt hij.

'Wel kan het een nadeel zijn dat de provincie ons tien jaar geleden al als ideaal eiland heeft bestempeld om windmolens op te zetten. Daarom staan er hier al veel turbines. Tot onze spijt is er ook nog 60 hectare verloren gegaan aan zonnepanelen. Hoewel we daarmee als RES-regio wel al mooie energieresultaten kunnen overleggen.'

Overzichtelijk in kaart

Dat ondernemers op Goeree al langer bezig zijn met duurzame energie, is volgens Bevelander een ander positief effect. 'De helft heeft de daken al vol liggen met zonnepanelen. Het is nu zaak om al die resultaten goed en overzichtelijk in kaart te brengen.'

Daaruit zal blijken dat Goeree al grotendeels zelfvoorzienend is, meent Bevelander. 'Er liggen grote plannen om met waterstofproductie bedrijven en woningen op het eiland te verwarmen. Ook niet-agrarische bedrijven wekken zelf al veel energie op. Op zich mooi, als we tenminste bij de provincie kunnen borgen dat we geen aanvullende opdrachten krijgen om bij te springen voor energiearmere regio's.'

Voordelen

Het bepalen van de optimale strategie vergt bestuurlijk veel tijd, merkt Bevelander. 'We mogen de boot niet missen. Met slimme toepassingen zijn er voordelen te halen. Bijvoorbeeld door extra bouwruimte mogelijk te maken, wanneer die wordt bedekt met zonnepanelen.'

Ook voorzitter Jeroen van Wijk van LTO Noord-afdeling Bunnik-Houten is druk met de energieambities in de provincie.

'We zitten dicht bij de stad Utrecht, die heeft besloten voor 2040 130.000 woningen te bouwen. Daar hoort een geweldige energieopgave bij, maar ook een water- en mobiliteitsopgave. Die oplossingen moeten in het buitengebied worden gevonden, met een enorme impact op de landbouw. Daar is op zich begrip voor bij de provincie, alleen ontbreekt het nog aan regie.'

Verantwoordelijkheid bij gemeenten

Volgens Van Wijk is dit het gevolg van het besluit door de provincie om de verantwoordelijkheid meer bij de gemeenten neer te leggen, die de opdracht serieus hebben opgepakt.

'Er zijn allerlei kaarten gemaakt en energievelden ingetekend. Dat baart ons zorgen, vooral omdat eerst op zon is gefocust. Zonne-energie is sowieso interessanter voor projectontwikkelaars vanwege de subsidies en korte aanvraagtijd. Voor ons geldt: zon vergt veel meer ruimte dan wind.'

Versnippering

Het risico op versnippering van het buitengebied is groot, meent LTO Noord. Van Wijk pleit daarom voor een meer integrale aanpak.

'Houd er bij de ontwikkeling van een wijk of aanleg van een weg rekening mee. Zorg dat er een sterk agrarisch gebied overblijft. Pas alleen op de incourante overhoeken 'ruimte voor zon' toe. Benut vooral die restruimte. En neem geen grote happen uit de kerngebieden. Het is sowieso absurd dat de subsidieregeling voor 'zon op land' veel gunstiger is dan die op daken. Dat moet worden omgedraaid.'

Vooraf reageren

Ook moet in de bouwverordeningen worden vastgelegd dat dakconstructies van alle nieuwe gebouwen panelen kunnen dragen, vindt Van Wijk. 'Kortom: regeer aan de voorkant, reageer niet pas achteraf.'