Boer Bart trekt grens bij natuurinclusief boeren

Bartele en Rianne Holtrop kochten in 2014 een boerderij met 44 hectare land in Rotstergaast en 120 drachtige Jersey-pinken. In het voorjaar van 2015 konden ze beginnen met melken en hadden ze niet meer te maken met melkquotum. Doordat de pinken in de zomer van 2015 hadden afgekalfd, hadden ze op de teldatum van de fosfaatrechten een volwaardige veestapel. 'We hebben mazzel gehad', zegt Bartele Holtrop nu. 'We hadden echt geen rekening met fosfaatrechten gehouden.'

Zijn ouders en broer hebben een modern melkveebedrijf op enkele kilometers afstand in Delfstrahuizen. 'Een mooi Fries bedrijf, alles volgens het boekje. Maar ik zag, toen ik er nog werkte, dat met de verhoging van de productie wel de omzet omhoogging, maar niet de marge. Ik vroeg me af: wat is dan de functie van een boer? Zoveel mogelijk melk produceren of mensen eten geven van een hoge kwaliteit? Volgens ons is de kern van boer zijn om koeien het landschap om te laten zetten in gezonde voeding. In onze visie moest dat mogelijk zijn met alleen kruidenrijk gras en klaver zonder krachtvoer en bijproducten en zonder het gebruik van antibiotica.'

Afkalven

Om het gras optimaal te benutten, liet Holtrop zijn veestapel in het voorjaar afkalven. Zo kregen de nieuwmelkte koeien het beste verse gras voorgeschoteld. 's Zomers liepen de koeien buiten en werden ze met een buitenmelker in het weiland gemolken. In de winter stonden de meeste koeien droog en werden ze gevoerd met kuilgras en natuurhooi uit natuurgebieden in de buurt.

'Een combinatie van het systeem dat ze in Ierland en Nieuw-Zeeland hebben. Een in het voorjaar afkalvende veestapel met maximaal weidegang en een lage kostprijs. Volgens de theorie zou dat mogelijk moeten zijn, maar de praktijk wees anders uit', erkent hij.

Zwakker

De eerste jaren ging het prima. De koeien brachten sterke kalveren en stonden er in het voorjaar in het sterke gras prachtig bij. Maar na een paar jaar merkte de melkveehouder dat de koeien vooral in de zomermaanden zwakker werden.

'Na juni zag je de koeien veranderen in chagrijnige dieren. De kracht is uit het gras. In de herfst stijgt het eiwitgehalte wel weer, maar dan schort het aan energie. De eiwit- en energiebalans waren weg en zelfs de kalveren die werden geboren, waren zwak.'

Bijvoeren

Vorig jaar voerde de ondernemer al zonnebloempitten en tarwegries bij, maar dat bleek niet voldoende om een goede balans in het voer te krijgen. Daarom krijgen de koeien sinds dit jaar ook weer krachtvoer bijgevoerd. Biologisch, want die erkenning geeft hij niet op. Holtrop schafte een voermengwagen aan waarmee hij nu zijn veestapel voert.

De koeien kalven tussen december en maart af, zodat hij bij het afkalven in de stal beter zicht op de dieren heeft en de koeien in de warme zomermaanden niet meer op hun piek in de melkproductie zitten.

Antibiotica

Ook kwam de melkveehouder terug op zijn streven om totaal geen antibiotica te gebruiken. 'Als een koe een baarmoederontsteking heeft, moet je haar meteen behandelen en niet twee weken laten lijden. Het dierenwelzijn was in het geding door onze manier van boeren. Dan moet je zo realistisch zijn om je ideaal en werkwijze aan te passen. Dan is het ook wel zo netjes om te vertellen dat we geen gelijk hebben.'

Zijn ideaalbeeld – een boerderij die duizend jaar kan bestaan – en bedrijfsvoering zijn niet onopgemerkt gebleven. Door zijn blogs en de aandacht in de media werd 'Boer Bart' steeds bekender.

Toekomstbeeld

'We merken dat veel mensen, vooral niet-boeren, onze manier van boeren associëren met het toekomstbeeld voor Nederland. Daarom vind ik het belangrijk om het realistische beeld neer te zetten. Natuurinclusief boeren zoals wij voor ogen hadden, is voor ons een stap te ver. Dat we daar zo open over zijn, wordt ons niet door iedereen in dank afgenomen. Misschien is het ook wel mogelijk, maar niet als je net fors hebt geïnvesteerd en iedere maand een behoorlijke rente en aflossing moet betalen', zegt Holtrop.

'Onze koeien zijn in productie gestegen van 3.800 naar 4.800 kilo melk met gemiddeld 4 procent eiwit en 6 procent vet. Minder kan niet, want we hebben de productie nodig om rond te komen. De melk wordt tot Jerseykaas verwerkt, dus overstappen naar een ander ras kan ook niet.'

Bijgesteld

Holtrop heeft zijn koeien zien opbloeien en ook de kalveren staan er gezond bij. Zijn ideaal blijft, maar de weg ernaartoe is bijgesteld. 'Als je niets verdient, besta je over duizend jaar sowieso niet meer. Wij zetten ons ook niet af tegen gangbare boeren. Ik heb respect voor iedere boer die hard werkt en zijn koeien goed verzorgt. We kunnen nog veel van elkaar leren.'

Tickets kunnen worden besteld via de site www.boerbart.nl/cursus.